Gökhan Artan / İstanbul, 3 Ekim (DHA) - Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) uçuş güvenliğinin korunması ve artırılması amacıyla şu anda var olan uçuş personeline alkol ve psikoaktif madde kontrollerine ilişkin talimatın çok daha kapsamlısını hazırladı.
Taslak faaliyete girdiğinde rastgele veya makul şüphede yapılan kontrollerde havacılık personeli saç testi gibi daha kapsamlı bir kontrolden geçirilecek. Psikoaktif madde testi yapılacak madde sayısı da arttı. Sektörün görüşlerine sunulan taslak talimatı geri dönüşlere göre şekillendikten sonra yürürlüğe girecek.
SHGM\'nin hazırladığı taslağa göre kontroller denetçi personel tarafından uçucu olmayan havacılık personeline görevi süresince; uçuş personeline ise uçuş görev süresi öncesi, uçuş görev süresince veya uçuş görev süresi sonundan itibaren en geç bir saat içinde, rastgele alkol ve/veya madde tarama testleri denetimin bir parçası olarak veya alkol ve/veya psikoaktif madde kullanımı konusunda makul kuşku durumunda uygulanacak.
Psikoaktif madde tarama testleri
Alkolmetre ile yapılan ölçüm sonucu promil cinsinden tespit edilecek. Alkol ölçüm sonucu 0.2 promil üstünde ise CDT pozitifliği veya kandaki MCV ve GGT ölçüm değerlerinin ikisinin de normal değerin üstünde tespit edilmesi durumunda test sonucu pozitif olarak ve limit dışı alkol kullanımı olarak değerlendirilecek.
Psikoaktif madde tarama testlerinde aranan maddelerden herhangi birisinin bulunmaması gerekecek. Bulunduğu tespit edilirse tarama test sonucu pozitif olarak ve psikoaktif madde kullanımı olarak değerlendirilecek.
Sonuçlar pozitif olursa doğrulama testi yapılacak
Alkol ve/veya madde tarama testlerinde pozitif sonuç elde edilmesi halinde ve test uygulanan kişinin sonuca itirazı durumunda doğrulama testlerinin yapılması sağlanacak. Alkol ve/veya madde tarama testleri uçuş personelinin sağlığını ve itibarını tehlikeye düşürmeyecek şekilde, yolcunun bulunmadığı alanlarda yapılacak ve tıbbi gizliliğe uygun davranılacak.
Makul kuşku durumunda uygulanacak
Taslağa göre psikoaktif madde ve limit dışı alkol kullanımı tespitine yönelik kontroller şöyle sıralandı:
\"Denetçi personel tarafından uçucu olmayan havacılık personeline görevi süresince; uçuş personeline ise uçuş görev süresi öncesi, uçuş görev süresince veya uçuş görev süresi sonundan itibaren en geç bir saat içinde, rastgele alkol ve/veya madde tarama testleri denetimin bir parçası olarak veya alkol ve/veya psikoaktif madde kullanımı konusunda makul kuşku durumunda uygulanır.
\"Alkol ve/veya madde tarama testlerinde pozitif sonuç elde edilmesi halinde ve test uygulanan kişinin sonuca itirazı durumunda doğrulama testlerinin yapılması sağlanır.
\"Alkol ve/veya madde tarama testleri uçuş personelinin sağlığını ve itibarını tehlikeye düşürmeyecek şekilde, yolcunun bulunmadığı alanlarda yapılır, tıbbi gizliliğe riayet edilir.\"
Tarama amacıyla yapılacak testler
Talimat kapsamında Alkol ve/veya madde taraması amacıyla şu testler uygulanacak:
1. İdrar testi: 1.Alkol ve psikoaktif madde tespitinde kullanılır. İdrar testinde opiyat, kokain, esrar, benzodiazepinler, amfetaminle, metamfetaminler, ve gerek duyulması halinde diğer psikoaktif maddelere bakılır. Kanda alkol bakılamadığı durumlarda, gecikmeli durumlarda ve olay-kaza sonrasında idrar testinde alkol metaboliti bakılır.
2. Kan testi: Kanda alkol ve psikoaktif madde tespitinde kullanılır. Nefes testine itiraz edilmesi halinde alkol değerinin belirlenmesi için, idrar testi yapılamadığı durumlarda psikoaktif madde taraması için en geç 2 saat içinde kan numunesi alınır. Sonuç mg/dl cinsinden tespit edilir.
3. Nefes testi: Kişinin solunum havasındaki alkol miktarı ölçülerek kan alkol miktarı dolaylı olarak belirlenir. Sonuç promil cinsinden tespit edilir.
4. Saç testi: Psikoaktif madde kullanımının belirlenmesi amacıyla yapılır. Belirli miktarda saç veya vücut kılı laboratuvar ortamında alınarak incelenir.
5. Tükürük testi: Psikoaktif madde kullanımının belirlenmesi amacıyla yapılır. Test 5-10 dakika içinde sonuçlanır. Rastlantısal uygulamalarda ve makul şüphede kullanılır. Tükürük testinde opiyat, kokain, esrar, benzodiazepinler, amfetaminler, metamfetaminler ve gerek duyulması halinde diğer psikoaktif maddelere bakılır.
Psikoaktif maddeler ve diğer uyarıcılar
Psikoaktif madde testi yapılacak maddeler:
Amphetamin (AMP),Benzodiyazepinler (BZD), Kannabinoidler (THC), Kokain (COC),Metamphetaminler (MET),OPIAD; Morfin, Codein, Eroin (MOR, COD, HR), MDMA Ectasy (3,4-Metilendioksimetamfetamin. XTC Trisiklik Anti Depresanlar (TCA),Fensiklidin (PCP),h) Sentetikler(JWH- 018,019,073,122,210 BONZAI),Barbitüratlar (BAR), Tetrahidrokannabinol Marijuana (D8-D9, THC, Esrar),Gerektiğinde diğer psikoaktif maddeler ve diğer uyarıcılar da test edilir.
Tedavi sonrası görevlerine dönebilecekler
Alkol ve madde bağımlılığı veya alkol madde aşırı kullanım tanılarını almış havacılık personeli lisanslarına ait imtiyazlarını ve ilgili yetkilerini uygulayamayacak. Bu personel, bağımlılık alanında tedavi deneyimine sahip Madde Bağımlılığı Teşhis ve Tedavi Merkezlerinde ayaktan veya yatarak değerlendirilecek.
İyileşme ile taburcu olduktan sonra ilk yıl içinde üç ay aralıklarla ikinci yılda dört ay aralıklarla üçüncü yıl içinde 6 ay aralıkla iki kez değerlendirilen personel bedensel, ruhsal iyileşmenin gerçekleştiği sosyal uyum halinin işlevsel olduğu Madde Bağımlılığı Teşhis ve Tedavi Merkezlerinde sağlık kurulu raporu ile belgelendikten sonra görevine dönebilecek.
Tedavi ve takip protokolü
Bağımlılık olsun olmasın, alkol veya madde kullanımından kaynaklanan zihinsel ya da davranış bozuklukları nedeni ile suça karışılması durumunda havacılık personeli havacılık muayenesine girmeden ve elverişlilik almadan lisanslarına ait imtiyazlarını ve ilgili yetkilerini kullanamayacak.
Alkol ve/veya psikoaktif madde testlerinden herhangi birisinin pozitif olması durumunda şahıs başarılı tedavi veya takip protokolü uygulanana kadar lisanslarına ait imtiyazları ve ilgili yetkilerini kullanamayacak. (Fotoğraflı)
