Türkiye’de başarılı olup olmadığı yıllardır tartışılan eğitim sistemine harcanan para Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) dün açıkladığı 2016 rakamına göre yüzde 18.9 artarak 160.8 milyar liraya ulaştı. Öğrenci başı yıllık 7 bin 500 lira harcanıyor. Son 5 yılda harcanan para, bu dönemdeki enflasyonun da yüzde 57 üzerine çıktı.
Habertürk'ten Tahsin Akça'nın haberine göre devlet, vakıf ve hanehalkı harcamalarını kapsayan bu rakamda bir yıllık artış yüzde 8.53’lük yıllık tüketici enflasyonunun iki katının da üzerine çıkmış durumda. 160 milyar liralık eğitim harcaması, son 5 yılda yüzde 103’lük artışı ifade ediyor. Bu da eğitimin harcamalarının, 5 yıllık yüzde 45.6’lık enflasyonun yüzde 57.4 üzerine çıktığı anlamına geliyor.
Burada dikkat çeken diğer bir rakam son yıllarda özel eğitime yönlendirmeyle hanehalkının cebinden çıkan eğitim harcamaları. 2016’da vatandaşın cebinden çıkan eğitim harcaması 30.1 milyar liraya ulaştı. Bu bir yılda cepten yüzde 19.6, son 5 yılda ise yüzde 120 daha fazla para çıktığı anlamına geliyor. Toplam eğitim harcamalarının gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) içerisindeki payı da 0.4’lük artışla yüzde 6.2’ye çıktı.
Sağlığa harcanan paranın çok ilerisinde
Eğitim harcamaları, Türkiye’deki toplam sağlık harcamalarını da sollamış durumda. 2016’da toplam sağlık harcaması 119.7 milyar liraya ulaşırken, GSYH içerisindeki payı yüzde 4.6 oldu. Vatandaşın cepten yaptığı sağlık harcaması ise, yüzde 13 artışla 19.5 milyar liraya ulaşmasına karşın, 2016’da eğitim harcamalarının 10.6 milyar lira gerisinde kaldı.
Neleri kapsıyor?
Eğitim harcamaları sadece örgün eğitimle doğrudan ilişkili yaygın eğitim faaliyetlerini içeriyor. Örgün eğitime yönelik bina, eğitim demirbaşları, personel, servis, kırtasiye, kitap, kıyafet gibi harcamaların tümü eğitim harcamaları içerisinde yer alıyor.
9.8 milyarla cepten en çok liseye harcadık
Toplam eğitim harcamaları içerisinde eğitim düzeyine göre en büyük kalemi 55.2 milyar lirayla yükseköğretim kaparken, ikinci sırada 38.4 milyarla lise, üçüncü sırada ise 31.5 milyar lirayla ilköğretim yer aldı. Okulöncesi eğitime de 7.9 milyar lira kaynak gitti.
Vatandaşın direkt cepten yaptığı harcamalarda ise aslan payını 9.8 milyar lirayla lise eğitim kurumları alırken, ikinci sırada 6.8 milyarla ortaokul görünüyor. Cepten okulöncesi eğitime harcanan para bile 2 milyar liraya ulaştı. Bu rakam 5 yıl önce 786 milyon liraydı.
5 yılda 130 milyar lira cepten
Öğrenci başına 7.449 liralık ortalama eğitim harcaması, 1.404 liralık net asgari ücret üzerinden hesaplandığında yaklaşık 5 aylığa karşılık geliyor. 21.5 milyon öğrenci üzerinden bakıldığında hanehalkının cepten yaptığı harcamalar ise öğrenci başına 1.400 liraya geliyor. Sadece cepten 5 yılda çıkan eğitim harcaması ise 130 milyar liraya ulaştı.
Öğrenci başına 7.449 lira parayı eğitime ayırdık
Öğrenci başına yapılan eğitim harcaması 2015’te 6 bin 382 lira iken, 2016 yılında 7 bin 449 lira oldu. Eğitim düzeylerine göre değerlendirildiğinde, 2016 yılında öğrenci başına harcamanın en yüksek olduğu eğitim düzeyi 14 bin 201 lirayla yükseköğretim olarak kayıtlara geçti. Eğitim harcamalarının bir önceki yıla göre en fazla arttığı kademe yüzde 30.7 ile lise oldu.
Öğrenci başına harcama (Türk lirası - Yıllık)
Yüksekögretim*: 14.201
Lise: 6.567
Ortaokul: 5.026
Ilkokul: 6.349
Okulöncesi: 5.806
Harcamaların finansal kaynağı nereden geldi?
Merkezi ve yerel devlet: % 74.2
Hanehalkı: % 18.8
Özel vakıfar: % 7
2015 yılında, 6 bin 382 TL
Öğrenci başına, 1067 TL arttı
2016 yılında, 7 bin 449 TL
Öğrenci başına en çok lisede arttı
Öğrenci başına harcama % 16.7
Ortaöğretimde % 30.7
İlköğretimde % 20.2 arttı
Eğitim giderlerinin milli gelirdeki payı
2015 % 5.8 iken
Bir yılda arttı %0.4 arttı
2016’da % 6.2 oldu
Harcamaların çoğu yükseköğretime
Devlet: Yüksekögretim: % 29.8
İlkögretim: % 28.1
Özel: Yükseköğretim: % 43.3
İlkögretim: % 32.6
