TBMM’de Kadınların İş ve Aile Yaşamlarının Uyumlaştırılmasında Karşılaşılan Sorunların Tespiti ve Çözüm Önerilerinin Belirlenmesi Alt Komisyonu’nda sunum yapan Sosyal Güvenlik Uzmanı Nilüfer Atagün, ücretli ebeveyn izni ve babalara da günde en az 1 saat süt izni verilmesini önererek, “Babaların da emzirme izninden günde en az 1 saat olarak yararlanmaları ve bakım izni olarak geçmesi gerektiğine inanıyoruz” dedi.
TBMM’de Kadın ve Erkek Fırsat Eşitliği Alt Komisyonu’nda oluşturulan ve AKP Balıkesir Milletvekili Belgin Uygur’un başkanlığında çalışan Kadınların İş ve Aile Yaşamlarının Uyumlaştırılmasında Karşılaşılan Sorunların Tespiti ve Çözüm Önerilerinin Belirlenmesi Alt Komisyonu’nda kadınların iş ve aile yaşamlarının uyumlaştırılmasına ilişkin faaliyetler ele alındı.
Sosyal Güvenlik Kurumu Strateji Başkanlığı Genel Müdür Vekili Ebru Fisun Aydın, yaptıkları reformlar ile cezanın yerini teşvikin almasıyla birlikte kayıt dışı istihdamını gerilediğini kaydederek kayıt dışılığı önlemeye başladıklarını ifade etti.
Sosyal Güvenlik Uzmanı Nilüfer Atagün, kadınların çalışma yaşamına katılımının sürdürülebilir sosyal güvenlik sistemini sağlanması için önemli olduğunu aktararak, kayıtlı istihdam kültürü oluşturmayı hedeflediklerini belirtti. Atagün, çocukların kurumsal bakım hizmetlerine ulaşmasıyla erken çocuk eğitiminin sağlanmasına çalıştıklarını ifade ederek, “Türkiye gerçeklerine uygun iş ve yaşam modeli gerçekleştirdik” dedi.
Avrupa Birliği Projeleri kapsamında yürütülen Evde Çocuk Bakım Projesi’nden bahseden Atagün, Ankara, Antalya, Bursa, İstanbul ve İzmir’de 11 bin 359 çocuk ve anne ile 15 bin 232 çocuk bakıcısının projeden yararlandığını aktardı. Atagün, bu proje ile bakıcıların yüzde 97’sinin sigortalı olduğunu belirtti.
Atagün, “Buradaki projede 0-24 ay arası çocuğu olan ve 4-a dediğimiz bir hizmet akdine tabi olarak çalışan kadınların evde bakıcı istihdam ettiklerinde, aylık 320 Euro ödeme yaptık. Bir Avrupa Birliği projesiydi bu da” dedi.
"Çocuğunu kreşe gönderen ailelere AB desteğiyle 100 Euro verildi"
Atagün, ikinci projelerinin de Kurumsal Çocuk Bakım Projesi olduğunu ve bu kapsamda çocuğunu kreşe gönderen ailelere 100 Euro verildiğini açıkladı. Atagün, “Bu biraz pandemiye geldiği için zorlandığımız bir dönem oldu ama 29 ay boyunca bu desteği ödedik. 29 milyon Euroluk bir projeydi ve yüzde 98’ini harcadık. Yüzde 85’i Avrupa Birliği’nden alınıyor bu paranın, yüzde 15’i bizim kendi ulusal bütçemizden” diye konuştu.
"Eğitimli bakıcı istihdam eden aileler 325 Euro aldı"
Atagün, Eğitimli Bakıcıların Desteklenmesi Projesi’nden de bahsederek, “Ev ziyaretleri gerçekleştirdik. Çocuğa gerçekten bakıyor mu, bakıcı mı bakıyor? Nasıl koşullarda bakıyor diye. Ama gördük ki gündüz kuşaklarını izleyen bir nesil yetişmişti. Evlilik programları, değişik programlarla. Sonra dedik ki burada bir müdahale daha gerekiyor. Evde bakıma eğitimli bakıcılarla devam edelim. Bu kapsamda bir proje gerçekleştirdik. Burada da yine kadının istihdamda yer aldığında, evde eğitimli bakıcı istihdam ettiğinde, o zaman bu annelere destek sağlayalım dedik. Eğitimli bakıcı konusunda da farkındalık yaratmak amaçlı bir projeydi. Bunda da 2022’de 325 Euro verdik annelere, evde bakıcı istihdam ettiklerinde” diye bilgi verdi.
Atagün, Türkiye’de analık ve babalık izni yardımlarındaki durumu da anlatarak, “Babanın özel sektörde çalışıyorsa sadece beş gün, kamuda çalışıyorsa 10 günlük bir izni var. Babanın kısmı süreli çalışma hakkı ve aylıksız izin sadece kamuda çalışanlarda var ne yazık ki” dedi
“Babalık izni en az 2 hafta olmalı"
Atagün, Türkiye’de yapılması gerekenleri de aktararak, şunları söyledi:
“İlk altı ayda anne ve babanın çocuğun bakımını üstlenmesi gerektiğini düşünüyoruz. Bu kapsamda da ücretli anne izinlerinden, geçici iş göremezlik ödeneği vereceğimiz sürenin 16 artı 8 haftaya çıkarılması gerektiğini düşünüyoruz. Babalık izninin 2 hafta olarak belirlenmesinin daha iyi olacağını düşünüyoruz.
“Ödenekli ebeveyn izni öneriyoruz"
Bizde mevcut olmayan, ücretli yani ödenekli ebeveyn izni öneriyoruz. Çalışmamız kapsamında. Çünkü çocuk dediğiniz şey, işin aslı biraz pahalı bir şey. Yani çok fazla ihtiyaçları oluyor bir bebeğin. Onun için bir ödenekle ancak anne ve babaların çocukların bakabileceklerini düşünüyorum.
"Babalar, emzirme izninden günde en az 1 saat olarak yararlanmalı"
Babaların da emzirme izninden günde en az 1 saat olarak yararlanmaları ve bakım izni olarak geçmesi gerektiğini inanıyoruz. Çünkü onlar da çocuklarıyla vakit geçirmek istiyorlar. Bir yaşına kadar en azından çocuğun bakımı çok zor.
"Sigortalı izin hakkı olmalı"
0-6 aylık dönemde, bunu İspanya uygulama örneğinde gördük. Sosyal güvenlik priminin ödenmiş gibi değerlendirilmesi, yani emeklilik açısından. Hem annenin, hem babanın özellikle annenin. Çünkü kadınlar sigortalı oldukları zaman, eğer o siz emeklilik açısından sigortasınız devam ettirirseniz onlar daha sonra çalışma yaşamına daha iyi dönmek istiyorlar.
Uzun dönem bakım gümbür gümbür geliyor Türkiye için. Uzun dönem bakım konusunda da bir şeyler yapılması gerektiğini düşünüyoruz, destekleyici haklarımızdan.”
Atagün, ev hizmetlerinin İş Kanunu kapsamında alınması gerektiğini kaydederek, “Ev hizmetlerinin İş Kanunu kapsamında sayılabileceğini düşünüyoruz. Bağımlılık ilişkisi olan bir şey. ILO sözleşmesinin onaylanması ve komşu anne sisteminin hayata geçirilmesi hedefimiz” dedi.
Komisyonda Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu ve TOBB yetkilileri de sunum yaptı. (ANKA)
