Türkiye'nin F-35 programından çıkarılması ve Yunanistan'ın savaş uçağı anlaşmaları Ege'de güç dengesini değiştirir mi?

98 gelişmiş ve gelişmekte olan ülkenin hava kuvvetleri üzerine incelemeler yapan ve araştırmalarını kamuya açık şekilde yayımlayan Modern Savaş Uçakları Dünya Rehberi’nin (WDMMA) 2022’de hazırladığı en güncel rapora göre; Yunanistan Hava Kuvvetleri’nin envanterinde 372 adet aktif çalışan hava aracı var.

Bunun üçte biri (137 hava aracı) eğitim amaçlı kullanılan araçlar, yarısı da (188) saldırı amaçlı kullanılan, savaş veya çatışma sırasında kullanıma hazır savaş uçakları. Geriye kalan kısmını da taşıma ya da lojistik amaçlı kullanılan araçlar ve helikopterler oluşturuyor.

Yunanistan Hava Kuvvetleri’nin personel sayısı da 33 bin.

Yine aynı rapora göre etkililik açısından Türk Hava Kuvvetleri, Yunanistan Hava Kuvvetleri’ne kıyasla iki kat daha güçlü. Buna göre Türk Hava Kuvvetleri’nin envanterinde 700’e yakın -pilotlu- hava aracı bulunuyor. Bunların yarıya yakını savaş uçakları, birçok ülkede olduğu gibi yaklaşık üçte biri de eğitim amaçlı kullanılıyor.

Şu an Türkiye’nin aktif olarak kullanabildiği; envanterine 20 yıldan uzun süre önce girmiş olsa da modernize edilerek kullanılmaya devam eden 280 savaş uçağı var.

Türk Hava Kuvvetleri’nin 80 binin üzerinde personeli var.

Yarısından fazlası aktif görevde olmak üzere 800 bin ordu personeli olan Türkiye, NATO’nun en güçlü ilk beş ordusu içindeyken, yaklaşık üçte biri aktif görevde olan 375 bin personelli Yunanistan ordusu, her yıl 142 ülkenin askeri gücünü karşılaştıran bir liste yayımlayan GlobalPower’a göre NATO içindeki 10. güçlü ordu.

Yunanistan’ın 30 üyeli NATO içinde 10. sıraya yükselişi de çok eski sayılmaz.

Ülke bu sıraya, özellikle Doğu Akdeniz’de yaşanan gerilimlerle birlikte son yıllarda yaptığı savunma yatırımlarıyla yükseldi.

Türkiye, elindeki F-16’ların güncellenmesi için hâlâ ABD yönetiminin yanıtını beklerken Yunanistan, bundan daha gelişmiş ve yeni versiyonlar olan Fransız yapımı Rafale ve Amerikan yapımı F-35’leri satın almaya başladı.

Bu yatırımlar, ülkenin 2011’de yaşadığı ağır ekonomik krizden sonra -ve krize rağmen- hız kazandı.

İki ülke de hava kuvvetlerinde yüzde 90 oranında, ABD başta olmak diğer NATO ülkelerine bağımlı. Ancak Yunanistan’ın hem personel eğitimi ve sayısı, hem teknoloji üretimi gibi konularda kapasitesinin sınırlı olduğunu not etmek gerekiyor.

Burada yeni bir soru ortaya çıkıyor: Pilot, personel ve uçak sayısı arasındaki fark ne kadar önemli? Yapılan yatırımlarla Yunanistan, teknolojik alanda kapasitesini daha fazla yükseltebilir mi? 

ABD’li emekli general Hodges, bu sorunun yanıtını “Tek bir sistem her şeyi değiştirme kapasitesine sahip olamaz” diyor ancak Türkiye’nin bu durumu farklı bir şekilde telafi etmemesi halinde işlerin değişebileceğini söylüyor:

“Tek bir uçak modeli ya da silah sistemi, bütün her şeyi değiştirmez. Satın alınan bu sistemleri yönetmek, bakım ve onarımı da çok ciddi bir gider. Bütün paralarını buna akıtırlarsa o zaman diğer gereklilikler için geriye para kalmaz.

"Yani rakamsal olarak bu sistemler bir avantaj sağlamaz. Ancak bu satın almalar kalite açısından bir avantaj sağlayacaktır.

“Eğer Türkiye bunu başka şekilde telafi etmezse, bu durumun güç dengesi üzerinde bir etkisi olacaktır.”

Rusya'dan satın alınan S-400 füze savunma sisteminin parçaları Haziran 2019'da Türkiye'ye ulaşmaya başladı.

ABD, bu sistemlerin NATO sistemleriyle uyumlu olmadığı ve gizli askeri bilgilerin Rusya'nın eline geçebileceği gerekçesiyle Ankara'ya tepki gösterdi ve Temmuz 2019'da yeni nesil savaş uçağı F-35 üretim sürecinden Türk ortaklarını çıkarttı.

Haziran 2022’ye gelindiğinde Yunanistan, ABD’ye 20 adet F-35 satın almak için resmen başvurdu.

Ellerindeki F-16’ların da güncellenmesi için talepte bulundu.

Atina yönetimi, F-35’lerin 2027 veya 2028’de ülkeye ulaşmasını bekliyor.

Türkiye ise 2021 sonunda bu yana ABD'li Lockheed Martin tarafından üretilen 40 adet F-16 ve 80'e yakın F-16 modernizasyon kiti almak için ABD'ye yaptığı başvurunun sonucunu bekliyor.

4. nesil sayılan F-16 Blok 70'lerde hız büyük oranda artırılırken Viper F-16'lar da radarı nedeniyle 4+ kategorisinde değerlendiriliyor.

Türk Hava Kuvvetleri, programdan çıkarılmadan önce 100 adet F-35 almayı planlıyordu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, o dönem "F-35'te yaşananlar kararlığımızı artırdı, inşallah kendi savaş uçağımıza kavuşacağız" açıklaması yapmıştı.

Ankara, 2010 yılında 5. nesil bir yerli savaş uçağı için çalışmalara başladığını açıklamış; 2018 sonunda da Milli Muharip Uçak (MMU) adı verilen TF-X uçaklarının yapımına resmen başlamıştı.

TX-F'lerin ilk test uçuşunun 2025'te yapılması; seri üretime de 2030'da başlanması planlanıyor.

Eğer planlandığı gibi giderse, 5. nesil savaş uçaklarının Türk Hava Kuvvetleri'ndeki mevcut filonun yerini alması 2040'ı bulacak.

Bu esnada ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya ise 6. nesil için çalışmaya başladı bile.