T24 Dış Haberler
AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, çarşamba günü iki ülkenin karşılıklı olarak büyükelçi atayacağının açıklanmasının ardından bugün bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, görüşmede, Türkiye-İsrail ilişkileri ve bölgesel konular ele alındı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, karşılıklı olarak büyükelçi atama kararını, Türkiye-İsrail ilişkilerinin olumlu istikamette ilerlemesi yönünde atılmış önemli bir adım olarak gördüğünü ifade etti.
"Büyükelçilerin atanmasıyla birlikte ilişkilere yeni bir ivme kazandıracaklarını" belirten Erdoğan, karşılıklı hassasiyetlere saygı temelinde iş birliği ve diyaloğu geliştirmekten yana olduklarını dile getirdi
Herzog da görüşmeden sonra Twitter üzerinden yaptığı paylaşımda görüşmede diplomatik ilişkilerin tam temsiliyete dönmesini, büyükelçi ve başkonsolosların tekrar atanması kararını ve İsrail'den Türkiye'ye uçuşların tekrar başlamasını konuştuklarını belirtti. Herzog, "Gelişmelerden memnuniyet duyduk ve ilerlemenin devam etmesi için umutlarımızı dile getirdik" dedi.
Herzog ayrıca Rus işgalinden sonra Ukrayna limanlarından tahıl taşınmasını sağlayan anlaşmalardaki rolü nedeniyle de Erdoğan'a teşekkür ettiğini belirtti. Türkiye ve Birleşmiş Milletler, anlaşmanın imzalanmasında arabulucu rolü oynamıştı.
Türkiye büyükelçilerini 2010'da ve 2018'de geri çekmişti
İsrail-Türkiye ilişkileri uzun yıllar boyunca özellikle Filistin'in statüsü ve İsrail'in saldırıları nedeniyle iniş-çıkışlarla devam ederken, Mavi Marmara kriziyle dibe vurmuştu. 31 Mayıs 2010'da İsrail güçleri Gazze'ye insani yardım götüren Mavi Marmara gemisine uluslararası sularda baskın yapmış; baskında toplam 10 Türk vatandaşı hayatını kaybetmişti. Türkiye, bu baskından sonra dönemin büyükelçisi Oğuz Çelikkol'u geri çekmiş ve 2016'ya kadar ilişkileri ikinci katip seviyesinde tutmuştu.
2016'da yürütülen normalleşme süreci sırasında iki ülke birbirine karşılıklı büyükelçi atamış, ancak Aralık 2017'de dönemin ABD Başkanı Donald Trump'ın Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıdığını ilan etmesi ve ABD Büyükelçiliği'nin Tel Aviv'den Kudüs'e taşıması ilişkilerde yine kırılmaya sebep olmuştu.
Filistinlilerin tepki protestolarında sivillere yönelik saldırılar nedeniyle çok sayıda insan öldü ve yaralandı. Bunun üzerine Türkiye 15 Mayıs 2018'de Tel Aviv büyükelçisini istişareler için merkeze çağırdı. Bugüne kadar ülkeler tekrar büyükelçi atamasında bulunmamıştı.
İsrail ve Türkiye 2022'de bir kez daha normalleşme sürecine girdi ve iki ülke arasında diplomatik temasların yoğunlaşmasıyla ilişkiler ısındı. Şubat ayında Cumhurbaşkanlığı sözcüsü Büyükelçi İbrahim Kalın ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Sedat Önal, İsrail'e gitti. İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, 9 Mart'ta 14 yıl sonra Türkiye'ye en yüksek seviyede ilk resmi ziyareti gerçekleştirdi. Çavuşoğlu da Mayıs sonunda İsrail'i ziyaret etti. Normalleşme sürecinde bazı anlaşmalar imzalandı. Bu Türk Dışişleri Bakanı tarafından İsrail'e yapılan 14 yıldır ilk ziyaretti.
