Son günlerde yeşil-taze fasulyenin marketteki fiyatı 100 lirayı geçti. Tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım, fasulyenin fiyat artışındaki nedenleri yazdı.
Ekonomim yazarı Yıldırım, yazısında, "Ülkeyi yönetenler, tarımda Avrupa’da ilk sırada Dünyada ilk 10 ülke arasında olduğumuzu övünerek anlatırken, bir demet taze soğanı neden 26 lira 90 kuruştan alıyoruz? Bir marul neden 35 liraya satılıyor? Bir kilo taze fasulye neden 80-100 liraya satılıyor?" diye sordu.
Yıldırım, şöyle devam etti:
"Türkiye, taze fasulye üretiminde Çin ve Endonezya’dan sonra 3. sırada. Bazı yıllar Hindistan ile yarışıyor. Hindistan 3. olduğunda Türkiye 4. sırada yer alıyor. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre 2019 yılı itibarıyla Çin’in üretimi 17,8 milyon ton. Endonezya 888 bin ton, Hindistan 642 bin ton, Türkiye 596 bin ton Fransa 337 bin ton, Tayland 299 bin ton üretim yaptı. Rakamlardan da görüleceği gibi taze fasulyenin büyük bölümü Asya’da üretiliyor.
Fasulye üretimi, 9 yılda 130 bin ton azaldı
Taze fasulye üretimi Türkiye’nin her yerinde yapılıyor. Hem örtü altında yani serada üretiliyor hem de açık alanda. Üretimin büyük bölüm, açık alanda, tarlada üretiliyor. Öne çıkan iller ise Bursa, Antalya, İzmir, Tokat, Mersin, Samsun, Burdur ve Afyon.
Tarım ve Orman Bakanlığı ile Türkiye İstatistik Kurumu verilerine bakıldığında Türkiye’nin taze fasulye üretimi son 9 yılda 130 bin tonun üzerinde azaldı. Bundan 10 yıl önce 2013 yılında Türkiye’nin taze fasulye üretimi 632 bin 301 bin tondu. Üretim 2015 yılında 640 bin 836 tona kadar çıktıktan sonra her yıl düşmeye başladı. 2021 yılında 510 bin 366 ton ile en düşük seviyeye indi. 2022’de 519 bin 713 ton olarak gerçekleşen üretim, Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2023 yılı ilk tahminine göre 510 bin 447 ton olacak.
Ancak bu tahminin mayıs ayında yapıldığı dikkate alınırsa yaşanan olumsuz hava koşulları nedeniyle taze fasulye üretiminin gerçekte 500 bin tonun altında gerçekleşebileceği ifade ediliyor. Konuştuğumuz bütün üreticiler bu sene aşırı yağış nedeniyle kök hastalıkları ve aşırı sıcaktan dolayı oluşan zarar nedeniyle verimin çok düşük olmasından şikâyetçi.
Fiyat artışının nedenleri?
Bu yıl için artan fiyatların en önemli nedenlerinden birisi, olumsuz hava şartlarına bağlı olarak üretimin azalması. Aşırı yağışlar ve aşırı sıcaklar bu yıl verimi olumsuz etkiledi ve yeterli ürün olmadığı için fiyatlar arttı diyerek işin içinden çıkamayız. Asıl önemli sorun son 10 yılda üretimin her yıl biraz daha azalması. Üretim 640 bin tondan 510 bin tona gerilerken hiçbir önlem alınmadı.
Üretici neden fasulye ekiminden vazgeçiyor?
Bunun birçok nedeni var. En çok bilineni fasulye üretiminin zahmetli olması, üretim maliyetlerinin çok yükselmesi ve çiftçinin para kazanamaması. Bu birçok ürün için geçerli.
Taze fasulye üretimi binlerce dönüm, çok geniş alanlarda yapılmıyor. Daha çok aile tarımı, küçük aile çiftçiliği şeklinde yapılıyor. Bir çiftçinin deyimi ile çok ince iş. Büyük arazisi olan çiftçiler taze fasulye üretimi ile uğraşmaz. Küçük aile işletmeleri 3-5 dönüm alanda geçimlik tarım olarak yapılır."
Yazının tamamını okumak için tıklayın
