TBMM Genel Kurulu'ndaki bütçe görüşmelerinin ilk gününde neler yaşandı?

TBMM Genel Kurulu'nda 2022 Merkezi Yönetim bütçesinin görüşmelerine CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun iktidarı hedef alan konuşması, "el hareketi" ve "Yeliz" tartışması damgasını vurdu. Sık sık kendisine sözlü sataşmada bulunan AKP milletvekilleri ile polemiğe de giren CHP lideri, "Bu bütçe, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ne yapılmış bir kumpas bütçesidir. Bu bütçeye hayır diyeceğiz" dedi.

Konuşması sırasında yaptığı el hareketi tartışma konusu olan CHP lideri için AKP'liler "kınama cezası" istedi. CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel'in, Kılıçdaroğlu'nun, herhangi bir kişi veya grubu hedef almadığı açıklaması üzerine herhangi bir işlem yapılmadı. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay isim vermeden Kılıçdaroğlu'nu eleştirerek, "Milletin kürsüsünden hareket çekenlere, millet öyle bir hareket çeker ki ömür boyu kendinize gelemezsiniz" dedi.

TBMM Başkanı Mustafa Şentop'un başkanlığında toplanan TBMM Genel Kurulu'nda sakin başlayan bütçe görüşmelerinde, CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun kürsüye çıkmasından sonra zaman zaman hava gerildi. Yaklaşık 12 saat süren bütçe görüşmelerinin ilk gününde, hükümet adına Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, bütçe sunumunu yaptı, görüşmelerin bitiminde de milletvekillerinin eleştirilerini yanıtladı.

Parti grupları adına verilen sözlerde ise lider olarak CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ile HDP Eş Genel Başkanları Pervin Buldan ve Mithat Sancar söz aldı.

İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener milletvekilli olmadığı için grup başkanvekilleri Erhan Usta ve Müsavat Dervişoğlu konuşurken, görüşmeleri baştan sona kadar izleyen MHP lideri Devlet Bahçeli, geçen yıl olduğu gibi bu yıl da kürsüye çıkmadı, Grup Başkanvekilleri Levent Bülbül ve Erkan Akçay bütçe üzerine konuştu.

AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bütçe görüşmelerine katılmadığı için Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş ve Genel Başkan Yardımcısı Nurettin Canikli, hükümetin bütçesini savundu.

Sancar'dan "erken seçim" önergesi

Bütçe görüşmelerinde grubuna ayrılan süreyi Pervin Buldan'la paylaşan HDP Eş Genel Başkanı Mithat Sancar, Türkiye'de hem demokratik hem de ekonomik anlamda kriz olduğunu söyledi, "Krizden acil çıkışa ihtiyaç var" dedi. Sancar, muhalefet partilerine de "erken seçim" için ortak önerge verme çağrısı yaptı:

"Şimdi bu kadar büyük krizleri yaratan bir iktidarın görevde kalmaya devam etmesi kabul edilebilir bir şey değildir. Kendilerini istifaya davet ediyoruz ama istifa etmeyeceklerini de biliyoruz. O nedenle şimdi Meclis'e görev düştüğüne inanıyoruz. Meclis bu konuda inisiyatif almalıdır. Erken seçim kararı bir an önce bu meclisten çıkarılmalıdır. Bütün muhalefet partilerine çağrımızı yineliyoruz: Erken seçim önergesini gecikmeden buraya hep birlikte getirelim. Ben biliyorum laf atanlar dahil, AKP sıralarında şimdi bulunan ve burada bulunmayan milletvekilleri arasında bu gidişattan vicdanı sızlayanların sayısı az değildir. İnanıyorum ki şimdi bana laf atanlar dahil bu gidişattan vicdan azabı duyanlar az değildir. En azından erken seçim kararına evet oyu verebilecek sayıda vicdanlı AKP'li milletvekilleri vardır. Biz buraya erken seçim önergesini getirelim, kendilerini vicdanlarıyla baş başa bırakalım. Bu ülkeye sandığı getirelim."

Kılıçdaroğlu iktidara yüklendi, AKP'lilerle polemiğe girdi

Meclis'teki bütçe görüşmelerine başkanlık sistemine geçilen 2018'den önce Erdoğan-Kılıçdaroğlu tartışmaları gündem olurdu. Ancak artık görüşmelere Cumhurbaşkanı yardımcısı Oktay katıldığı için, kimi yorumculara göre "rakipsiz" kalan Kılıçdaroğlu, konuşması, kendisine laf atan iktidar milletvekilleriyle polemiğe girmesi ve tartışılan el hareketi ile öne çıktı.

Konuşmasında, iktidarı "128 milyar dolar", "10 bin dolar alan siyasetçi" tartışmalarını da gündeme getirerek eleştiren CHP Lideri, Erdoğan'ı eleştirirken de sık sık "tek kişilik hükümet" vurgusu yaptı. Cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakanlardan "bunlar", "atanmışlar" diye söz eden Kılıçdaroğlu, çoğunlukla da AKP sıralarına dönerek konuştu.

Merkez Bankası'nın 128 milyar dolarının "buharlaştığını" savunan Kılıçdaroğlu, AKP sıralarına dönerek, "Alıyorsunuz 128 milyar doları. Bir protokol yapıyorlar. Damada teslim ediyorlar. Damat ile kayınpeder ne yaptı 128 milyar doları? Kime sattılar? Biliyor musunuz?" diye sordu. AKP sıralarından kendisine laf atılması üzerine "Birisi de 'Tarihte 128 milyar dolar olmadı' diyor. Bu kadar habersiz. Bundan ne beklenir Allah aşkına. Bu iktidar, tek kişilik hükümet. Bu hükümet saygınlığı olmayan bir kişilik hükümet" karşılığını verdi. CHP lideri sözlerini şöyle sürdürdü:

"Şu soruyu sordunuz mu? 'Ben kendi vatandaşımdan niye dolarla borçlanıyorum, niye avroyla borçlanıyorum, bu memleketin Türk lirası yok mu?' Hani milliydiniz, bunların hiçbiri milli değil. Kendi parasına değil de yabancı paraya güvenen birisi. Kitabını yazmışlar. Türk lirası nasıl pul edilir. Kitap bu. Tek kişilik hükümet, bir devlet bir kişinin iki dudağı arasına teslim edilmez. Bu insanların töresinde, hukukunda devlet bir kişiye teslim edilmemiştir. Tek kişiye teslim ettik. Buradakiler hükümet değildir. Kabine diyorlar. Ne kabinesi? Erdoğan diyor ki 'hiçbir zaman faizci olmadım.' Bütün faizcilerin, bütün tefecilerin tek umudu Erdoğan'dır. Güvencesi de umudu da Erdoğan'dır.

"Kumpas bütçesi"

Bütçeyi "Türkiye Cumhuriyeti'ne kurulmuş kumpas bütçesi" olarak nitelendiren Kılıçdaroğlu, bu nedenle de "hayır" oyu vereceklerini söyledi:

"Bu bütçe milletin alın terini sömüren bir bütçedir. Bu bütçe fakirden alıp zengine veren bir bütçedir. Bu bütçe çiftçinin alın terini sömüren bir bütçedir. Bu bütçe Türkiye Cumhuriyeti devletini fakirleştiren bütçedir. Bu bütçe cumhuriyet tarihinin en büyük kaynak transferiyle fakirden alıp zengine veren bir bütçedir. O nedenle bu bütçe, açık ve net söylüyorum, Türkiye Cumhuriyeti devletine yapılmış bir kumpas bütçesidir."

İktidarın, "sırtı kalınlara dokunamadığını" ancak gücünün fakir fukaraya, esnafa yettiğini ve bu kesimleri tehdit ettiğini savunan Kılıçdaroğlu'na AKP milletvekillerinden "Sen de tehdit ediyorsun" karşılığı geldi. Bunun üzerine CHP lideri, "Kimseyi tehdit etmem. Şunu söylüyorum; kim yasa dışı bir imza atarsa, kim yolsuzluk yaparsa onların hiçbirini devlette tutmayacağım. Hırsızlık yapanı, yolsuzluk yapanı tutmayacağım. TBMM'yi de kirlilikten arındıracağım. Siyasi Ahlak Kanunu çıkaracağım" karşılığını verdi. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun "10 milyon dolar alan siyasetçi var" sözünü anımsatan Kılıçdaroğlu, AKP'lilere, "Kim olduğunu biliyorsunuz, ben de biliyorum. Yukarıdaki arkadaş 'niye aldın' diye niye sormuyor? Haksızlık karşısında susan dilsiz şeytandır. Bu kadar açık ve net. Gelecek buraya soracağız. O kişi kim?" diye seslendi.

"Benim adaylığım seni niye bu kadar ilgilendiriyor?"

AKP Aydın milletvekili Metin Yavuz, "Aday olacak mısınız, aday olun bence?" diye laf atması üzerine de Kılıçdaroğlu, "Benim adaylığım seni niye bu kadar ilgilendiriyor ha? Gel, gel, gel, geliyor gelmekte olan unutma! Geliyor gelmekte olan unutma sen!" yanıtı verdi.

Kılıçdaroğlu'nun ardından AKP grubu adına söz alan Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş da CHP liderinin geçen yılki konuşmasındaki "adaylık" tartışmasını anımsatarak, "Ben açıkçası, Kılıçdaroğlu'nun bu seneki konuşmasında Cumhurbaşkanlığı adaylığına biraz daha fazla yakın olduğunu gördüm ama burada bu isimlendirmeyi yapmak haddimize değildir, bize düşmez" görüşünü dile getirdi.

"Arkadaşlar Yeliz konuşuyor"

İktidarı "uyuşturucu baronlarına arka çıkmakla" suçlayan Kılıçdaroğlu, "Zindaşti'yi hapisten kim çıkardı? Tonlarca kokain yakalanıyor, savcı cesaret edip soruşturma açamıyor" görüşünü dile getirdi. AKP milletvekillerinin tepki göstermesi üzerine "Konteyner numaraları bile yayınlandı, bu kadar mı habersizsiniz?" karşılığını verdi.

CHP lideri, AKP İstanbul milletvekili Ahmet Hamdi Çamlı'nın kendisine sözlü müdahalede bulunması üzerine de "Arkadaşlar, Yeliz konuşuyor" diye seslendi. Muhalefetin kahkahasıyla karşılanan bu sözler üzerine Çamlı söz istedi. AKP grup yöneticileri Çamlı'yı oturması için ikna etmeye çalışırken, TBMM Başkanı Mustafa Şentop, tutanaklara bakıp söz vereceğini söyledi. Çamlı'nın Kılıçdaroğlu'nun konuşmasından sonra da konuşmak istemesi üzerine CHP milletvekilleri "Yeliz, Yeliz" diye tempo tuttu.

Ahmet Hamdi Çamlı, Meclis'te başkanlık sistemine ilişkin Anayasa değişikliğinin görüşmelerinde "Yeliz" takma adıyla sosyal medya hesabından yaptığı yayınlarla gündem olmuştu.

AKP'li Demirbağ: Takma adı Yeliz, ama hareket galiz

Kılıçdaroğlu'nun konuşması sonrasında "sataşma" gerekçesiyle söz alan Çamlı, Kılıçdaroğlu'na bir soru sormak istediğini, "Yeliz" meselesinin bir "tantana olduğunu, aslı astarı olmadığını" söyledi. CHP'li Özel ise "Hepimiz o gece buradaydık. Siz, bir kadın takma adıyla şuradan yayın yapıyordunuz. Yanlışlıkla kamerayı kendinize çevirdiniz, ekranda gül cemaliniz vardı ve "Yeliz" yazıyordu" karşılığını verdi. Bu sırada AKP Elazığ milletvekili Zülfü Demirbağ'ın "Takma ismi Yeliz ama yapılan hareket galiz" sözleri tutanaklara yansıdı.

El hareketi tartışma yarattı

Yurt dışından borçlanmaları eleştirirken, "Amerika'daki enflasyon, avroyla borçlandılarsa Avrupa Birliği'ndeki enflasyonu da sırtımıza yıkıyorlar" derken bir elini yumruk yapıp diğer elini üstüne vurarak yaptığı hareket ise tartışmalara ve AKP'lilerin protestolarına neden oldu. AKP sıralarından, "Bayanlar var burada" "ayıp, ayıp", "özür dilesin" sesleri yükseldi, sıra kapaklarına vurarak bu hareket protesto edildi. Kılıçdaroğlu, tartışmalar arasında konuşmasını sürdürdü.

CHP liderinin konuşmasının sona ermesinin ardından, AKP Grup Başkanvekili Mahir Ünal, Kılıçdaroğlu'nun el hareketinin "genel ahlak kurallarına aykırı" olduğunu belirterek, kınama cezası verilmesi için işlem yapılmasını ve birleşime ara verilmesini istedi. Birleşimi yöneten Şentop, görüntüleri izleyip karar vermek üzere birleşime ara verdi.

Özel: Konuşmasını güçlendirmek için

Verilen aranın ardından yeniden toplanan Genel Kurul'da CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel söz alarak, Kılıçdaroğlu'nun el hareketine açıklık getirdi. Özel, Kılıçdaroğlu'nun konuşmasını güçlendirmek için elini diğer elinin sırtına vurduğunu ve bu hareketle hiçbir milletvekili veya parti grubunu hedef almadığını vurguladı. Genel Kurul'da Özel'in bu açıklaması yeterli görüldü ve Kılıçdaroğlu hakkında bir işlem yapılmadı.

Sosyal medyada gündem oldu

Kılıçdaroğlu'nun el hareketine ilişkin görüntüler sosyal medyada da gündem oldu. AKP'li milletvekili ve parti yöneticileri ise Kılıçdaroğlu'nun el hareketine ilişkin görüntüleri, sesini keserek paylaştılar.

Oktay: El hareketi çekene millet öyle bir hareket çeker ki

Hükümet adına bütçe üzerindeki eleştirileri ise Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay yanıtladı. CHP'nin "tek parti dönemi nostaljisi" yaşadığını savunan Oktay, "Histeri krizleriyle kaleme kağıda sarılıp, karşılıksız mektuplar yazıyor, Türkiye'nin geleceğine kastedenlerden medet umuyorsunuz" görüşünü savundu:

"Yozgat'ta ayrı, Meclis'te ayrı konuştuğunuzu; Anadolu'da Kandil'i yerle yeksan etmekten söz edip, gelip terörle mücadele tezkeresine "Sayın Öcalan" diye söze başlayan HDP'nin güdümünde Meclis'te hayır oyu verdiğinizi bu millet görüyor! 'Helalleşme de neymiş, sadece insanları avutmak, sömürmek' deyip, 5 ay sonra 'sözde helalleşme yolculuğuna çıkan' tutarsızlığınızı hepimiz görüyoruz!"

Helalleşmenin "helalleşilecek kesimler" listesi çıkararak olmayacağını vurgulayan Oktay, CHP'lileri samimi olmamakla eleştirdi. CHP'lilere "Diyarbakır anneleriyle, aziz şehitlerimizin aileleriyle, gazilerimizle helalleşebilecek misiniz?" diye seslenen Oktay, isim vermeden Kılıçdaroğlu'na da el hareketi nedeniyle yüklendi:

"Milletin kürsüsünden hareket çekenlere, millet öyle bir hareket çeker ki ömür boyu kendinize gelemezsiniz! Sadece kendinizden değil milletin teveccühünden de umudunuzu kesmiş durumdasınız; ki Mehmetçiğimizi şehit eden dağdaki terörist ve yandaşlarıyla, firardaki satılmış, hain FETÖ mensuplarıyla ve vesayet odaklarıyla ittifak arayışındasınız."

CHP'lilerin "Milletin karşısına çıkalım, hadi gelin, hemen sandık" diye laf atması üzerine de Oktay, "Ne oldu ağrınıza mı gitti arkadaşlar?" karşılığını verdi.

HDP'lilerin bütçeyle ilgili "savaş bütçesi" eleştirilerine tepki gösteren Oktay, "PKK DEAŞ ve FETÖ terör örgütleriyle mücadelemiz sizi rahatsız mı ediyor? Sizi rahatsız etse de biz mücadelemize devam edeceğiz" dedi.

Kılıçdaroğlu'nun iktidara geldiklerinde çifçi, esnafın borçlarını silme vaatlerini anımsatan Oktay, "Şunu da sileceğim, bunu da vereceğim, onu da vereceğim" gibi vaatler veren Sayın Kılıçdaroğlu, geçmişteki "Siz ne veriyorsanız ben 5 fazlasını vereceğim" diyen siyasetçileri hatırlattı" diye konuştu. Oktay, "Yüzde 52'si yeşil alanlardan oluşan Türkiye'nin en stratejik ve çevreci şehircilik projesi" diye tanımladığı Kanal İstanbul'u ise şöyle savundu:

"Tabi Akdeniz'de denklemleri değiştiren Türkiye, Marmara ve Karadeniz'de böyle önemli adımlar atınca rahatsız olurlar! Bulduğumuz doğalgaz rezervlerini, kendi imkanlarımızla çıkaracak ve milletimizin kullanımına sunacak olmamızdan rahatsız olurlar! Sınırlarımızın dibinde kurmaya çalıştıkları terör devletini yerle bir edince rahatsız olurlar. Savunma sanayiinde yakaladığımız yerlilik oranını kimya sanayine, ilaç sanayiine, demir çeliğe yayacağımızı söyleyince rahatsız olurlar."