Vodafone Türkiye İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Hasan Süel, fiber altyapının yetersizliğine değinerek 1 Nisan’da 4.5G’ye geçerken sorun yaşamayacağını ancak kısa süre içinde sıkışıklık yaşanacağını söyledi. Süel, "Peki, 1 Nisan’da hayatımıza girecek 4.5G’ye Türkiye gerçekten hazır mı? 250 bin civarındaki fiber altyapı ve mevcut baz istasyonları yeterli mi? Hükümet, operatörler bu hizmeti dört dörtlük verebilecek mi? Bunun cevabı aslında hayır" ifadelerini kullandı.
Telekomünikasyon sektöründe rekabet şartlarından şikayetçi olan Süel ile Cumhuriyet Gazetesi’nden Şehriban Kılıç’ın yaptığı söyleşi şöyle:
Türkiye 1 Nisan itibarıyla mobil hayatta yeni bir döneme girecek. Dünya literatüründe bile yeri olmayan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla teknoloji alanına giren 4.5G ile tanışacağız. En basit tanımla 4.5G ile internet hızlarının 10 kat artacağı iddiası var. Üç operatör ihalenin yapıldığı 2015 Ağustos ayından bu yana 4.5G’ye hazır olmak için kıyasıya bir rekabetle harıl harıl çalışıyor. Peki, 1 Nisan’da hayatımıza girecek 4.5G’ye Türkiye gerçekten hazır mı? 250 bin civarındaki fiber altyapı ve mevcut baz istasyonları yeterli mi? Hükümet, operatörler bu hizmeti dört dörtlük verebilecek mi? Bunun cevabı aslında hayır.
Reçete olması şart
- 1 Nisan’da 4.5G ile tanışacağız, hükümet ve operatörler bu sürece hazır mı?
- 4.5G sadece frekans vermekle olmuyor. 4.5G’nin bir yol haritasının olması gerekir. 4.5G’nin başarılı bir şekilde hayat bulması için gerekli reçete olması şart. Önemli reçetelerden bir tanesi baz istasyonu. Çünkü baz istasyonları şebekemizin en önemli birimlerinden bir tanesi. 4.5G’nin gelmesiyle hem mevcut baz istasyonlarını dönüştürüyoruz hem de daha çok insana ulaşmak için yatırımlar yapıyoruz.
Bizim baz istasyonlarını makul fiyatlarla ve baz istasyonu kurma serbestliğimizi sağlayacak kanuni düzenlemeye ihtiyacımız var. Geçen 7 sene içerisinde hâlâ bu yapılmadı ve günden güne bizi belediyelerle karşı karşıya bıraktılar. Gri alanda faaliyet göstermeyi sağlayan baz istasyonlarının kira bedellerinin arttığı, zaman zaman belediyelerin taleplerinin yerine getirmediğimiz için baz istasyonlarının söküldüğü, mühürlendiği bir dünya içerisindeyiz. Bir yandan 4.5G olsun halkımız 4.5G’ye kavuşsun diyoruz bir yandan da bunun en önemli üst birimi olan baz istasyonlarının kira anlamında maliyeti artıyor. Mevcut baz istasyonlarını koruyamadığımız gibi yeni baz istasyonları da kurulamıyor. Talebimiz devletin 7 yıldır bu alandaki boşluğu gidermesidir.
- Fiber bu işin neresinde duruyor?
- Evet, İkinci konu fiber. Fiber neden önemli? Bizim 4.5G de aldığımız internetin hızlı olması lazım. Bunu da fiber karşılıyor. Ama fiber bu demek değil. Sizin evde internet varsa bu fiber değildir bakırdır. Yüksek kalitedeki hizmetin evlere, binalara, şirketlere ulaşması lazım. 4.5G’nin başarılı, sürdürülebilir olması için aralarındaki bağlantıyı fiberden yapmamız gerekiyor.
26 milyar gerekiyor
- Şu an Türkiye’de ne kadar fiber altyapı var?
- Türkiye’de 250 bin km fiber var. Ülkede toplam 1.6 milyon tane fiber abonesi var. Geri kalan 12 milyon abone bakır. 78 milyonluk ülkede 1.6 abonesi günümüz çağında çok yetersiz. Yani dipteyiz. O yüzden ülkeyi fiberle donatmamız lazım. Öngörümüz bugün 250 bin km olan fiberin 5 sene içerisinde 500 bin km’ye çıkması gerekiyor. Böylelikle Türkiye hem kapasite hem kalite konusunda önemli bir adım atmış olacak.
- Ek 250 bin km. Fiber nasıl yapılacak, bunun için kaynak var mı?
- Tahmini maliyeti 26 milyar lira. Sizin sokağınıza A firmasının gelip kazıp fiber döşemesi, B firmasının gelip fiber döşemesi mi yoksa bir tane fiber alt yapı kablosu döşenmiş tüm ihtiyaçları giderebilecek ortak alt yapıyı mı tercih ederdiniz? Fiber tüm operatörlerin ortak giderlerini giderebilecek bir yapı. Biz bu ülkenin kaynaklarını heba etmemeliyiz.
Rekabet aksaklığı
- Ortak yatırım için sürekli birbirinizi suçluyorsunuz. Neden Türk Telekom, Turkcell ve Vodafone birliktelik sağlayamıyor?
- 26 milyar TL büyük, bu kadar kaynak yok. Biz diyoruz ki tüm fiber yatırımcıları birleşsin platform oluştursun. Sadece operatörler değil belediyeler, karayolu, demiryolu isterse bu işten kâr etmeyi düşünen müteahhitler de gelsin. Bu platformun görevi Türkiye’de fiber yatırım yapmak olsun. Geliri de regüle edilmiş fiyatta bu fiberi satmak olsun. Herkes yaptığı yatırım kadar hisse sahibi olsun. Biz bunu öneriyoruz. En yanlış şeyin hâkim konuda hem altyapıya hem perakende hizmetlerine vermenin olduğunu düşünüyoruz. Şu anda sabit telekomünikasyon piyasasında böyle bir durum var. Bunun ayrıştırılması gerekiyor. Önümüzdeki 5 yılda 250 bin km’yi hâkim konumun devam ettiği şartlarda sağlayamayız. Şu anda sabit telekomünikasyon piyasasındaki rekabet durumu bir rekabet aksaklığıdır.
Devletin bu rekabet aksaklığına müdahale etmesi gerekiyor. Fiber meselesini memleket meselesi yapması gerekiyor. Bir siyasi öncelik yapması gerekiyor. Benim dediğimin olmaması çok ciddi bir rekabet aksaklığı getirecek. Ve tekelci bir pazarda ne yatırım yapılır ne de düşük fiyatta kaliteli hizmet alınır. Türkiye bunu hak etmiyor. Ayrıca artık buna tüketecek nefesimiz kalmadı.
- Yarı yolda kalma riskini bu işin düzenleyicileri Ulaştırma Bakanlığı görmüyor mu?
- Burada ülke vizyonuyla bakmamız lazım. Baz istasyonu ve fiber bu işin reçetesidir. Bu işe el atmadan 4.5G bizi ancak bir yere kadar götürür. Bunları yapmazsak o zaman 5G de hayal olur. Şu an bir değerlendirme süreci var. Ama somut bir sonuç yok henüz.
Müdahale şart
- Sorun kimden kaynaklanıyor?
- Bu konu hadi siz şu masaya geçin kendi aranızda halledin denilecek bir konu değil. Burada ülkenin politika belirlemesi ve şu kadar bütçe ile şunu yapmak istiyorum demesi lazım. İşte gelecek 5 yılda şu kadar fiber istiyorum demesi lazım şu kadar da yatırım bütçesiyle yapılması lazım demesi gerekiyor. Nokta. Piyasa aksak, rekabet aksak olduğu için bizi şu masaya koyup, 100 kiloluk bir boksörle ringe çıkacaksınız deseler ben çıkmam. Dolayısıyla birinin müdahale edip oradaki adil şartları oluşturması lazım.
- Adil şartları oluşturmak için iyi niyet var mı?
- Bizim başvurularımız var.
Adil şartlar oluşturulmalı
- Herhangi bir güç birliği olmazsa ne olacak, 1 Nisan’da bir aksaklıkla karşılaşacak mı?
- Türkiye’de her iki telefondan bir tanesi akıllı. Bu peyderpey aşama aşama gelecek. Şu andaki alt yapı 1 Nisan’daki lansmanı kaldırabilir ama bunun altı ay sonrası bir yıl sonrası... Şu kadar görüntüyü indirmek istiyorum bunu indirebilecek mi? Ona izin verecek mi? Genç bir nüfus var büyük oranda data kullanıyor. Hızlı gelişen teknolojiyle yarışan genç bir nüfus var. Biz buna 3-4 5 yıla yayan vizyonda bakıyoruz. Trafik sıkışacak. Bu net.
Öyleyse Bahçelievler’de sadece Türk Telekom olsun. Size istediği fiyatı uygulasın. Bu rekabet mi? Karar vericinin Türkiye’de yeterli miktarda fiber var mı, yeter noktası ne olacak önce buna karar vermesi gerekiyor. Karşımızdaki rakip diyor ki yatırım yapmıyorlar. Daha doğru söylemek gerekiyor yaptırmıyorlar.
- Tıkandığında ne olacak?
- İstediğiniz videoyu, web sayfalara, bankacılık sistemlerine ulaşamayacaksınız.
- Ulaştırma Bakanı farkında değil mi?
- Farkında. Ama ortada somut alınmış karar yok. Bu bir süreç, şirketlerin teker teker görüşünü alacaktır.
- 4.5G bize ne katacak?
- İnternette ortalama hız 10 katına çıkacak. Bulut veriler etkin hâlâ gelecek. 16 - 17 ülkede biz bunu gördük bir anda hızlar artıyor. Geniş bant internette en önemli şeylerinden bir tanesi hız. Yüksek hızları aynı fiyatta sunacağız. Fiyatlarımız değişmeyecek. Bütün ülkedeki 3G aboneleri 1 Nisan sabahı otomatik olarak 4.5G’ye geçsin istiyoruz
