Gençleşme adına telomeraz etkinliğini artıracak terapi-tedavilerin vücutta kansere dönüşme potansiyeli olan premalignant yapıları kanserli hale getirme olasılığına sahip olduğu belirtildi.
Telomer tedavisini geliştiren William Andrews, telomerler ve telomeraz enzimi üzerine çalışan bir bilimci ve aynı zamanda terapiyi pazarlayan şirketin kurucusu. Terapi, TA-65 adı verilen ve bitkiden saflaştırılan bir molekülü besin takviyesi olarak sunuyor. TA-65 telomeraz enziminin fonksiyonunu aktifleştiren bir molekül. Besin takviyesi olarak pazarlandığı için Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) onayı gerektirmiyor. Yani normalde ilaçların geçtiği klinik çalışma aşamalarından geçerek etkinliği ve vücuda zararsız olduğu kanıtlanmış değil.
Evrensel’den Mehmet Özer’in haberine göre, aslında bu terapi, tüm dünyada tartışmalı olarak görülüyor. Çünkü kanser hücrelerinin yüzde 85-95’inde telomeraz etkinliğinin arttığı biliniyor. Gençleşme adına telomeraz etkinliğini artıracak terapi-tedaviler vücutta kansere dönüşme potansiyeli olan pre-malignant yapıları (bunlara bağırsak polipleri, büyüyen prostat, vücutta henüz kanserleşmemiş büyük bir ben örnek verilebilir) kanserli hale getirme olasılığına sahip.
Telomeraz enziminin kanserdeki rolü
William H. Andrews’un daha önce yöneticisi olduğu şirketin kurucusu ve kök hücre üzerinde çalışan Michael D. West, bu terapiye karşı ve haklı argümanlarını sunarken telomeraz enziminin kanserdeki rolünü araba örneğiyle şöyle anlatıyor:
“Bir kanser hücresi, otobanda giderken freni boşalmış araba gibidir. Gaz pedalı takılmış bir araba düşünün. Bu, kanser hücrelerinin uygunsuz zamanlarda bile hızlıca bölünmesine neden olan onkogenlerin aktivasyonuna benzer. Bu arabanın freninin bozuk olduğunu düşünün. Bu da pekçok kanserde görülen tümörü baskılayıcı mekanizmanın kaybolmasına benzer. Arabanın sürücüsü en azından yakıtı bitene kadar bir yere çarpmadan arabayı sürmeyi ve yakıtı bitince de kenara çekmeyi umar. Bir de arabanın hiç bitmeyen bir yakıt kaynağına sahip olduğunu (ki bu telomerazın etkinleştirilmesi oluyor) düşünün. Arabanın çarpışması ve ölüm kaçınılmaz bir ihtimal olacaktır. Aynı şekilde, normal insan hücrelerinin onkogenlerle, tümör baskılayıcı genler durdurularak ve insan telomerazı verilerek kanserli hücrelere dönüştürülebildiği gösterilmiştir.”
TA-65, yaşlanma karşıtı etkileri olan bir molekül olabilir. Ancak bu molekülün uzun vadedeki etkilerine dair yapılmış çalışmalar henüz bulunmuyor. Bilim insanları, telomeraz aktivitesi artışının kanser ilişkisi nedeniyle bu konuda oldukça temkinli.
Telomer nedir?
Nobel Tıp Ödülü 2009 yılında Elizabeth H. Blackburn, Carol W. Greider ile Jack W. Szostak’a verilmişti. Üç bilimci, bu ödülü kromozomların hücre bölünmesi esnasında nasıl bozulmadan, tam olarak kopyalanabildiklerini açıklayarak kazandı. DNA’nın hücre bölünmesi sırasında ona eşlik eden proteinlerce bir makara gibi sarılarak aldığı yapı olan kromozomların uçlarında kendini tekrar eden özel DNA dizilerini bulunduruyor. Kromozomların uçlarında var olan bu yapılar telomer olarak adlandırılıyor. Telomerlerin oluşumundan telomeraz adı verilen bir enzim sorumlu. Blackburn, Greider ve Szostak, kromozom uçlarının telomerlerce korunduğunu ve telomeraz enziminin telomerleri oluşturduğunu açığa çıkardı. Telomerler kısaldıkça hücre yaşlanıyor.
