T24
Türkiye ile ABD arasındaki bitmek bilmeyen krizlerde, Cumhurbaşkanı ve AKP lideri Tayyip Erdoğan hakkında sürekli olumlu görüş belirten ABD Başkanı Donald Trump, konu dış seyahatler olunca tercihini Türkiye’den yana kullanmadı. Görev süresi boyunca 24 ülkeyi gezen Trump’ın son bir yılında Türkiye’yi ziyarete ilişkin bir takvimi henüz bulunmuyor. Trump, bu süreçte de Türkiye’yi ziyaret etmezse, 28 yıldır görev yapan ABD başkanları içerisinde Türkiye’yi ziyaret etmemiş tek başkan olacak.
Trump, Beyaz Saray’daki son yılına doğru hızla yol alırken, farklı ülkelere ziyaretlerini sürdürüyor. ABD lideri, son olarak da dün Afganistan’a sürpriz bir ziyaret düzenleyerek Taliban ile durdurulan müzakerelerin tekrar başlayacağını duyurdu.
Trump’ın başkanlık yeminini ettikten sonra ziyaret ettiği ilk nokta Orta Doğu’daydı. Çiçeği burnunda ABD lideri, 2017’nin Mayıs ayında önce Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’a gitti, hemen ardından da İsrail ve Filistin’in yolunu tuttu. Trump bu kısa Orta Doğu turuna ve şu ana kadar yaptığı hiçbir ziyarete tarihi olarak bölgedeki en önemli müttefiki Türkiye’yi dahil etmedi.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, bir bölümü Birleşmiş Milletler zirveleri için olmak üzere Trump başkanlığındaki ABD’yi defalarca ziyaret ederken, Trump şu ana kadar “iyi arkadaşım” ve “o sert bir kurabiye, ama ben onun dilinden anlarım” dediği Cumhurbaşkanı’na iade-i-ziyaret yapmadı. Trump’ın ziyaret ettiği ülkeler arasında NATO’nun önde gelen 7 ülkesinin yanı sıra Kuzey Kore sınır bölgesi, Singapur ve Vietnam gibi ülkeler de bulunuyor.
Trump’tan önceki 4 ABD Başkanı, özellikle 90’ların başında Washington’un Türkiye’nin jeo-politik olarak üstlendiği “Batı’nın sınır karakolu” rolünü iyice benimsemeye başlamasıyla Türkiye’ye ziyaretler gerçekleştirdi.
Trump’tan önceki ABD Başkanı Barack Obama, biri devlet ziyareti, bir de G20 zirvesi için olmak üzere iki defa Türkiye’yi ziyaret etti. Obama 2009’un Nisan’ında gerçekleştirdiği ziyarette dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakanı Erdoğan ile görüştü. TBMM’de bir konuşma yapan Obama, Türkiye’nin kurucu Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ün mozolesi Anıtkabir’i de ziyaret etti. Obama ziyaretini İstanbul’da sürdürerek burada da Sultanahmet Camii ve Ayasofya Müzesi gibi tarihi eserleri gezdi. ABD’nin 44. lideri, G20 zirvesi için Antalya’da da bulunmuştu.
43. ABD Başkanı George W. Bush, 2004’te 26-29 Haziran arası Ankara’da 10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ve Başbakan Erdoğan ile görüştü. Bush, buradaki görüşmelerin yanı sıra NATO zirvesine de katıldı.
Bill Clinton da Kasım 15-19 1999’da Ankara, İzmit, Efes ve İstanbul’da bulundu.
ABD başkanlarının Türkiye ziyareti geleneğini Baba Bush başlattı. George H.W. Bush, 1991’de Soğuk Savaş sonrası temasları kapsamında, Sovyetler Birliği ile çıkan gerilim sırasında ülkesine yakın duran Türkiye’yi ziyaret etti. Bush, dönemin Cumhurbaşkanı Turgut Özal ile bir araya geldi. Baba Bush’tan önce Türkiye’yi sadece tek ABD Başkanı ziyaret etmişti: 1959’da Dwight Eisenhower.
Trump’ın damadı/danışmanı Jared Kushner ve Başkan Yardımcısı Mike Pence, Türkiye’ye ziyaretler gerçekleştirdi. İki isim de mevkidaş olmamalarına rağmen Erdoğan ile Çankaya’da görüşmeler gerçekleştirdi.
Beyaz Saray, 2018’in sonlarında Erdoğan’ın Trump’ı Türkiye’ye davet ettiğini doğrulamıştı. Beyaz Saray Sözcüsü Hogan Gidley, yazılı açıklamasında, Erdoğan’ın davetini teyit etti. Gidley, “Henüz kesin bir plan olmamakla berabere, Başkan Trump gelecekte olması muhtemel bir görüşmeye açık” ifadesini kullanmıştı. Daha sonra hükümete yakın medya Temmuz ayında Trump’ın Türkiye’ye geleceğini iddia etmişti. Böyle bir ziyaret gerçekleşmedi. Erdoğan bu tarihten sonra bir kez BM zirvesi için New York’a, bir kez de durumdan şikayetçi ülkenin ABD olmasına rağmen Barış Pınarı Harekatı hakkında görüşmek üzere Washington’a gitti.
Trump, 20 Kasım 2019 seçimlerinde tekrar başkan olamaz ve bu tarihe kadar bir Türkiye ziyareti gerçekleştirmezse 1991’den beri her ABD liderinin sürdürdüğü bu geleneği bozmuş olacak.
