ABD Başkanı Donald Trump, içinde Türkiye'ye yaptırım uygulanması çağrısı yapan maddeler de bulunan 738 milyar dolarlık savunma bütçesi anlaşmasını şerh düşmeden imzaladı.
Tam adıyla 2020 Savunma Harcamaları Yetkilendirme Yasa Tasarısı (NDAA) yılda bir kez Kongre’den geçen ve yüzlerce sayfadan oluşan kapsamlı bir torba yasa konumunda.
Trump'ın imza attığı bütçe tasarısının içerisinde Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400’lerle ilgili CAATSA yaptırımları, Rus doğalgazını Avrupa’ya taşıyacak Türk Akımı projesi için çeşitli yaptırımlar, F-35 savaş uçaklarının Türkiye'ye teslimatının engellenmesi ve Güney Kıbrıs’a uygulanan silah ambargosunun kaldırılması bulunuyor.
Tasarıya göre Rusya ve Almanya arasındaki Kuzey Akımı 2 doğalgaz projesine de yaptırımlar uygulanacak. Almanya Başbakanı Merkel, ABD’nin yaptırımlarına karşı olduğunu belirterek, “Yaptırımları onaylamadığımızı açıkça belirtmek için görüşmeler yapmaktan başka bir yol görmüyorum” diye konuştu.
Bu ifadeler Almanya’nın misilleme yapmayacağı yönünde algılandı.
Bütçe tasarısında Rus doğalgaz projeleriyle ilgili, “Bu yasanın kanunlaşmasından sonraki 60 ve sonraki her 90 günde Dışişleri Bakanlığı, Hazine Bakanlığına danışarak Kuzey Akımı 2 ve Türk Akım projeleri veya bu projelerin yerine inşa edilecek diğer projelerin inşası için deniz seviyesinden 100 fit ve üzeri derinliğe boru hattı döşeyen gemilerin tespitine ilişkin raporu, ilgili kongre komitelerine sunacaktır” hükmü bulunuyor.
VoA'nın aktardığına göre, torba yasadaki Türkiye ile ilgili maddeler şöyle:
- Türkiye’ye F-35 savaş uçaklarının ya da F-35 destek teçhizatının transferi yasaklanıyor. Türkiye’ye S-400 sistemini satın alması sebebiyle de yaptırım uygulanması gerektiği vurgulanıyor.
- Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400 füze savunma sistemi sebebiyle çıkarıldığı F-35 programı konusunda Ankara’ya getirilen kısıtlamalara yer verilen yasada, Türkiye’ye F-35 projesiyle bağlantılı fikri mülkiyet, teknik veri ya da maddi desteğin transfer edilemeyeceği veya Türkiye’ye kendi F-35 kapasitesini kurması için gereken onarım ve desteğin verilmeyeceği kaydediliyor.
- Türkiye’nin S-400 sistemini satın almasının, 2017 yılında Kongre tarafından kabul edilen “Avrupa ve Avrasya’da Rusya’nın Etkisine Karşı Koyma Yasası” kapsamında Rus savunma sektörüyle yapılan “önemli bir işlem” kategorisine girdiği ve bu kapsamda da Başkan’ın Türkiye’ye yaptırım uygulaması gerektiği belirtiliyor
- Türkiye’ye F-35 konusunda getirilen kısıtlamaların kaldırılması için Türk hükümetinin Rusya’dan teslim aldığı S-400 hava savunma sistemi, ilgili teçhizat, materyal ya da bu sistemle bağlantılı personele sahip olmaması gerektiği, gelecekte de Rusya’dan benzer bir savunma ekipmanı almayacağına ilişkin güvenilir teminatlar vermesi, bunun Kongre’nin ilgili komisyonlarına gönderilecek raporlarla belgelenmesi gerektiği vurgulanıyor.
- Türkiye’nin S-400 sistemine sahip olmasının Türkiye, ABD ve NATO üyelerinin ulusal güvenliğini olumsuz etkilediği, ABD’nin Türkiye’ye yapmış olduğu Patriot teklifinin uygulanabilir bir alternatif olduğu ifade ediliyor.
- Rus gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıması öngörülen, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 8 Ocak’ta İstanbul’da açılışını yapacağı Türk Akımı ve Rusya’nın Kuzey Akımı 2 projesine yönelik yaptırım öngörüyor. Rusya ile askeri düzeyde işbirliğini de yasaklıyor. Rusya bu boru hatlarıyla Ukrayna’yı baypas ederek Avrupa’ya enerji arzını güçlendirmeyi amaçlıyor. Kongre üyeleri ise Trump yönetimine tamamlanmak üzere olan bu projelerin durdurulması konusunda daha fazla çaba göstermesi için baskı uyguluyor.
