British Council’ün Küresel Sosyal Girişim Programı kapsamında yayımlanan “Türkiye’de Sosyal Girişimlerin Durumu” araştırma raporu, Türkiye’deki girişimcilerin yüzde 55’ini kadın liderlerin yönettiğini ve buna rağmen kadınların dış finansman ve finans kaynaklarına erişimlerinin erkeklerden daha düşük olduğunu ortaya koydu.
British Council ve İstasyonTEDÜ’nün liderliğinde, TED Üniversitesi, Ashoka Türkiye, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Koç Üniversitesi Sosyal Etki Forumu, Mikado Danışmanlık ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden araştırmacıların hazırladığı Türkiye’de Sosyal Girişimlerin Durumu araştırma raporunun tanıtımı, Ankara TED Üniversitesi’nde yapıldı. British Council’ün 2009 yılında başlattığı ve 31 ülkede yürütülen Küresel Sosyal Girişim Programı kapsamında yayınlanan araştırma raporu, sosyal girişimlerin mevcut ölçeğini ve gelecek potansiyelini inceliyor.
Alanın en kapsamlı araştırması
Literatür taraması, danışma toplantıları, online anket, 12 şehirde 37 ayrı sosyal girişimle yapılan görüşmeler, üç şehirde 12 odak grup çalışması ve iki yuvarlak masa toplantısı sonucu oluşturulan rapor, sosyal girişim alanının gelişmesi önündeki engelleri ortaya koyarken, aynı zamanda alanın gelişmesine ilişkin somut öneriler sunuyor. British Council Türkiye’den Toplum Programları Direktörü Seda Mumcu Aydeniz, raporla ilgili şu yorumu yaptı: “British Council’ın başlattığı Küresel Sosyal Girişim Programı çerçevesinde, şu ana kadar 16 ülkede sosyal girişim alanına yönelik çok sayıda araştırma yürütüldü. Biz de British Council Türkiye ve İstasyonTEDÜ önderliğinde, konusunda uzman iş ortaklarımızla beraber, ülkemizde bu alanda var olan açığı kapatmak için bu araştırmayı gerçekleştirdik. Araştırma raporu ile toplumu bilinçlendirmeyi ve sosyal girişimlerle ilgili farkındalık yaratmayı amaçlıyoruz. Sosyal girişimlere ilişkin yaptığımız bu araştırmanın, görece olarak yeni olan bu alanın mevcut durumuna ilişkin iyi bir referans olmasını ve Türkiye’deki sosyal girişimlerin daha da gelişmesine katkıda bulunmasını hedefliyoruz.”
Sosyal girişim liderlerinin yüzde 55’i kadın
Araştırma raporuna göre sosyal girişimler; sosyal ya da çevresel etki yaratmayı öncelikli amaç edinen, gelirinin yarısından fazlasını ticari faaliyetten elde eden ve gelir fazlası ya da karının çoğunu ana amaçları için kullanan kuruluşlar olarak tanımlanıyor. Bu tanım kapsamında, Türkiye’de yaklaşık dokuz bin sosyal girişim olduğuna dikkat çekilen raporda, Türkiye’deki sosyal girişimlerin, başta eğitim olmak üzere farklı alanlarda çalıştıkları görülüyor. Raporda öne çıkan bulgulara dikkat çeken TED Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Aslıhan Salih, şu bilgileri verdi: “Türkiye’de sosyal girişimlerin güncel durumunu incelediğimiz rapor, sosyal girişimlerin Türkiye’de İstanbul, Ankara ve İzmir gibi üç büyük şehirde yoğunlaştığını gösteriyor. Aynı zamanda, sosyal girişimlerin yüzde 47.28’inin 35 yaş altında kişiler tarafından kurulduğu, yüzde 55’inin kadın liderler tarafından yönetildiği ve yüzde 83.6’sının yüksek derecede eğitimli olduğu dikkat çekiyor. Kadınların bu alanda daha ağırlıklı olmasına rağmen, dış finansman ve finans kaynaklarına erişimlerinin erkeklerden daha düşük olduğu da önemli bulgular arasında yer alıyor. Karşılaşılan başlıca zorluklar arasında ise olumsuz ekonomik iklim, yüksek vergiler, kuruluş maliyetleri ve finansmana erişim öncelikli olarak görülüyor.” Raporda öne çıkan bulgularından birinin de Türkiye’deki sosyal girişimlerin yasal statülerinin, girişimlerin ihtiyaçlarına göre farklılaştığı olarak belirtiliyor. Türkiye’deki sosyal girişimler kooperatif, limited şirket, şahıs şirketi, anonim şirket, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri gibi farklı yasal statüleri kullanıyor.
Türkiye’de sosyal girişimler her geçen gün artıyor
2016 yılında Thomson Reuteurs Vakfı’nın Küresel Sosyal Girişimcilik Ağı işbirliğiyle uzmanlar düzeyinde yaptığı araştırmada, Türkiye’nin sosyal girişimcilere uygun ortam sağlama açısından sonuncu (44 ülke içinde 44’üncü) olarak yer aldığı vurgulandı. Bununla birlikte, araştırma kapsamında devlet desteği, nitelikli personelin ilgisini çekme, kamuoyunun farkındalığı, gelir elde etme, girişimi geliştirme ve yatırıma erişim kriterleri değerlendirilerek elde edilen sonuçlar, çeşitli sorunlar olmasına rağmen alanın gelişimi için büyük imkânlar olduğunu da gösteriyor. (DHA)
