Dünya
BBC Türkçe

Türkiye, Suriye'de IŞİD'le mücadeleye nasıl bakıyor, ABD ile görüşmelerde masada ne var?

Suriye'nin kuzey doğusundaki Haseke'de eski IŞİD üyeleri olduğundan şüphelenilen tutuklular serbest bırakıldı, 2 Eylül 2024Suriye'de yeni başlayan döneme ilişkin ABD başta olmak üzere Batı ülkelerinin en büyük kaygısı, IŞİD'in bu süreçten yararlanması ve yeniden güçlenip şiddet eylemlerine başlaması. Bu nedenle, Türkiye'nin sert tepkisine karşın, ana omurgasını Halk Savunma Birlikleri'nin (YPG) oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile askeri iş birliğinin devamından yanalar. Ankara'dan

09 Ocak 2025 20:00

Güncelleme: 09 Ocak 2025 20:03

Suriye'de yeni başlayan döneme ilişkin ABD başta olmak üzere Batı ülkelerinin en büyük kaygısı, IŞİD'in bu süreçten yararlanması ve yeniden güçlenip şiddet eylemlerine başlaması.

Bu nedenle, Türkiye'nin sert tepkisine karşın, ana omurgasını Halk Savunma Birlikleri'nin (YPG) oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile askeri iş birliğinin devamından yanalar.

Ankara'dan son dönemde yapılan açıklamalar, IŞİD ile mücadele ve mevcut tutukluların gözetimi konusunda yeni önerilerin masada olduğuna işaret ediyor.

Bu öneriler Türkiye ve Şam'daki yeni liderliğin sorumluluk üstlenmesi etrafında şekilleniyor.

Ankara'nın beklentisi, 20 Ocak'ta göreve başlayacak olan Donald Trump yönetiminin bu öneriye sıcak bakması.

IŞİD ile ilgili endişeler ne?

2011'de başlayan Suriye iç savaşının en önemli sonuçlarından biri IŞİD oldu.

2013-2019 arasında Irak ve Suriye'de önemli bir toprak parçasını kontrol altına alan örgüt özellikle Batı ülkelerinde kitlesel terör eylemleri gerçekleştirdi.

ABD liderliğinde kurulan IŞİD karşıtı koalisyon ve YPG tarafından yürütülen mücadele, cihatçı grubun 2019'dan itibaren güç kaybetmeye başlamasını sağladı.

Suriye'deki kapasitesini büyük ölçüde yitiren örgütün özellikle Afrika'da yeniden güçlenme arayışında olduğu, uluslararası basına yansıyan raporlarda yer alıyor.

Suriye ve Irak'ta hala uyuyan hücrelerin olduğu, uygun ortam bulmaları halinde harekete geçebilecekleri de aynı raporlarda belirtiliyor.

Başka bir kaygı ise YPG'nin kontrolündeki cezaevlerinde tutulan ve sayıları 10 bini bulan IŞİD üyelerinin bölgede yaşanabilecek gerilimlerden faydalanarak kaçmaları ya da serbest bırakılmaları.

Aynı şekilde, IŞİD üyelerinin ailelerinin tutulduğu kamplarda bulunan çoğunluğu kadın ve çocuklardan oluşan 40 bine yakın kişinin akıbeti de kaygı unsuru olarak görülüyor.

Türkiye, bu tutukevlerinde ve kamplarda bulunan IŞİD üyeleri ve ailelerinin vatandaşı oldukları ülkeler tarafından alınmaları gerektiğini vurguluyor.

Avrupalı ülkeler güvenlik gerekçesiyle vatandaşlarını kabul etmeye yanaşmıyor.

Erdoğan'dan bakanlara IŞİD talimatı

Türkiye, IŞİD ile mücadele eden YPG'yi de "terör örgütü" olarak görüyor ve ABD'nin bu örgütle 2014'ten bu yana sürdürdüğü iş birliğini sonlandırmasını istiyor.

Ankara, Esad yönetiminin devrilmesiyle başlayan yeni dönemin bu konuda bir adım atılması için fırsat oluşturduğunu düşünüyor.

Üst düzey yetkililer IŞİD ile mücadelenin sekteye uğramaması ve Batılı ülkelerin kaygılarının giderilmesi için süreci yönetme konusunda istekli olduklarını vurguluyor.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 7 Ocak'ta verdiği bir röportajda, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın IŞİD ile ilgili konularda Türkiye'nin neler yapabileceğinin araştırılması için kendisine ve Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler'e talimat verdiğini kaydetti.

Ankara rol üstlenmeye hazır

Savunma Bakanlığı ve diğer ilgili kurumlarla gerekli çalışmaların yapıldığını kaydeden Fidan, hem IŞİD ile mücadele hem de mevcut cezaevleri ve kampların gözetimi konusunda Ankara'nın rol üstlenmeye hazır olduğunu söyledi.

Bu kapsamda, Şam'daki yeni yönetimin de devreye girebileceğini kaydeden Bakan Fidan, Esad'ı devirerek iktidara gelen Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) örgütünün geçmişte IŞİD ile mücadele ettiğini de anımsattı.

2019 başından bu yana hangi ülke kaç IŞİD tutuklusu vatandaşını Suriye'den aldı?

Savunma Bakanı Güler de Aralık ayında yaptığı bir açıklamada iş birliği konusunda Türk Silahlı Kuvvetleri'nin hazır olduğunu kaydetti ve şu ifadeleri kullandı:

"ABD'ye 'Terör örgütü PKK/YPG ile hareket etmeyi bırakın. Görevlendireceğimiz üç komando tugayı ile DEAŞ'a [IŞİD] karşı birlikte mücadele edelim' dedik. Hatta onlara binlerce DEAŞ'lı teröristin ve ailelerinin tutulduğu El-Hol kampının kontrolünü sağlayabileceğimizi ilettik."

Ancak Bakan Güler, Ankara'nın bu önerisine ABD'nin sessiz kaldığını ve YPG ile çalışmaya devam etmeyi tercih ettiğini kaydetti.

ABD sıcak bakmıyor

ABD başta olmak üzere Batılı ülkeler, Türkiye'nin önerisine sıcak bakmıyor.

Diplomatik kaynaklara göre bunun üç nedeni bulunuyor:

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un 6 Ocak'ta yaptığı bir konuşmada Suriyeli Kürtlerden "özgürlük savaşçıları" olarak bahsetmesi ve Fransa'nın onları yalnız bırakmayacağı garantisini vermesi de bu kapsamda değerlendiriliyor.

Aynı şekilde ABD'de senatörler Chris Van Hollen ve Lindsey Graham, Türkiye'nin YPG'ye karşı askeri harekat düzenlemesi durumunda yaptırım uygulanması için son haftalarda girişimlerde bulunuyorlar.

Ankara Trump'ı bekliyor

Biden yönetimi ile bu konuda ortak bir uzlaşı geliştiremeyen Ankara'nın beklentisi, 20 Ocak'ta görevi devralacak olan Donald Trump ile bu konuda yeni bir diyalog başlatmak ve önerilerinin kabul edilmesini sağlamak.

Ankara'da yapılan değerlendirmelerde, Trump'ın ilk dönem başkanlığı sırasında Suriye'den asker çekme konusundaki yaşama geçiremediği iradesini bu sefer tam olarak uygulama beklentisi öne çıkıyor.

Ancak Trump, 7 Ocak'taki basın toplantısında, Suriye'den asker çekme konusundaki bir soruya yanıt vermedi ve ilk dönem başkanlığı sırasında Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan "Kürtlere dönük operasyon yapmamasını istediğini, Erdoğan'ın da buna uyduğunu" söyledi.

Diplomatik kaynaklar, İsrail ile Hamas arasındaki gerilimin sürdüğü bir dönemde ABD'nin bölgeden asker çekme kararını almasının güç olduğunu; özellikle Merkez Kuvvetler Komutanlığı'nın (CENTCOM) bu fikre sıcak bakmadığını kaydediyorlar.

Son dönemde Suriye'deki asker sayısının 900'den 2000'e çıkartıldığına ilişkin haberlerin bu düşünceyi güçlendirdiği yapılan yorumlar arasında.

 
Haber, değiştirilmeden kaynağından otomatik olarak eklenmiştir