Ukrayna'nın işgali ve savaş, Rusya ekonomisini ne kadar etkiledi?

Savaşta planlar gerçekleştirilemeyince işler hızlıca kontrolden çıkabilir.

24 Şubat'ta Ukrayna'yı işgal emri verirken Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in kafasında ne olduğunu bilmek imkansız olsa da çoğu uzman, Putin'in birkaç gün içinde zafere ulaşacağını sandığını düşünüyor.

Aradan geçen bir ayda çatışma bir yıpratma savaşına dönüştü. Amerikan düşünce kuruluşu Atlantic Council için bir makale yazan askeri analistler Benjamin Johnson, Tyson Wetzel ve J.B. Barranco, Rusya'nın Ukrayna direnişini ezmek için acımasız taktikler uyguladığını söylüyor:

"Rusya'nın bu yıpratma savaşında Ukrayna'nın kaynaklara erişimini kesmeyi, Karadeniz'le bağlantısını koparmayı ve Ukraynalı çiftçilerin ekinlerini toplayamaması sonucunda kıtlığa yol açmayı planladığını düşünüyoruz."

Fakat uzun bir savaşın Rusya için maliyeti de fazla olur. Esas soru, bunun ne kadar yüksek olacağı.

'Maliyetli iş'

İngiltere merkezli düşünce kuruluşu Royal United Services Institute'ta Avrupa güvenliği araştırmacısı olarak çalışan Ed Arnold, "Askeri operasyonları sürdürmek maliyetli bir iştir, özellikle de birlikler ana üslerinden uzakta olduğunda" diyor ve ekliyor:

"Büyük miktarda mühimmat depolamak, araçlara yakıt ve askerlere gıda sevkiyatı yapmak gerekir."

Rusya'nın savaşta lojistik problemler yaşadığının birden fazla göstergesi var. Bunlardan en göze çarpanı, bozuldukları için tarlalarda terk edilen Rus askeri araçları.

Arnold, "Muhtemelen bu operasyonun birkaç gün süreceğini düşünüyorlardı ve bu yüzden yeterince hazır değillerdi" diyor.

Akademisyen ve ABD Donanması'ndan emekli amiral James Stavridis Rusya'nın maddi kaynaklarının azalmaya, savaşın maliyetinin de artmaya devam ettiğini söylüyor.

Rusya yaklaşık 600 milyar dolarla dünyanın en büyük döviz rezervlerinden birine sahip olsa da, bunun büyük bir kısmı Batı ülkelerindeki banka hesaplarında ve yaptırımlar nedeniyle Moskova bunlara erişemiyor.

Savaşın Rusya'ya maliyeti ne kadar?

Ukrayna hükümetine danışmanlık yapan Center for Economic Recovery adlı bir grup ekonomiste göre işgalin ilk 23 gününün Rusya'ya doğrudan askeri maliyeti 19,9 milyar dolar oldu.

Kremlin'in 9 milyar dolarlık askeri ekipmanı imha edildi.

Bunlara bir de seyir füzelerinin maliyetini ve ölen insanlar nedeniyle önümüzdeki 40 yıl boyunca ekonomide yaşanacak potansiyel azalışı da eklemek lazım.

Ukrayna 19 Mart'ta 14 bin 400'den fazla Rus askerinin öldürüldüğünü açıklamıştı.

Tahliye masrafları, yaralıların tedavisi, mühimmat ve yakıt harcamaları, askerlerin beslenmesi ve yedek parçalar da toplam maliyete eklenebilecek diğer harcama kalemleri.

Bu tahmini maliyetleri teyit etmek mümkün değil. BBC'ye bilgi veren uzmanlar, belirsizliklerin büyüklüğü nedeniyle ihtiyatlı olsa da savaşın Rusya'ya maliyetinin çok büyük olduğunu düşünüyor.

Bu Batı'nın yaptırımlarının ne kadar etkili olacağına bağlı.

Avrupa ülkelerinin Rus gazını almayı bırakıp bırakamayacağı da bir diğer önemli faktör.

Avrupa Birliği'nin doğal gaz ithalatının yüzde 40'a yakını Rusya tarafından sağlandığı için bu çok zor bir iş.

Birkaç Rus bankasının SWIFT ödeme sisteminden dışlanmasının ardından diğer Rus bankaları da benzer bir yaptırıma tabi tutulursa işler değişebilir. Putin sattığı gaz karşılığında döviz alamayabilir.

Son olarak Rusya'nın bütün bunlara ne kadar dayanabileceği müttefiklerine de bağlı. Özellikle de bir tanesine.

Çin faktörü

Uzmanlar Çin'in çatışmayı etkileyebileceği konusunda hemfikir olsa da Pekin'in niyeti konusunda fikir ayrılıkları var.

Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Le Yunçeng 19 Mart'taki konuşmasında Batı'nın uyguladığı yaptırımların "ölçüyü aştığını" söyledi, tek taraflı yaptırımların Rus vatandaşlarının yabancı varlıklara erişimini "yok yere" kısıtladığını belirtti:

"Tarih bizlere gösteriyor ki yaptırımlar sorun çözemez. Yaptırımlar sadece sıradan insanlara, ekonomik ve finansal sisteme zarar verir. Küresel ekonomiyi kötüleştirir."

Lancaster Üniversitesi'nden Renaud Foucart, Çin'in Rusya için hayati öneme sahip olduğunu düşünüyor. Özellikle de Rusya'nın karşılaştığı zorlukların büyüklüğü düşünülünce...

Foucart "Yaptırımlar devam ederse Rusya, Çin ve Belarus dışındaki tüm ana ticaret ortaklarından mahrum kalacak" diyor.

İspanya'daki IE Business School'dan profesör Maxim Mironov, bunun büyük bir bağımlılık ilişkisi olduğunu söylüyor:

"Çin Rusya'dan çok ucuza hammadde alacak, Rusya'nın ihtiyaç duyduğu ürünleri ise çok pahalıya satacak.

"Çin Rusya'ya koloni muamelesi yapacak. Bu savaşın tek kazananı Pekin olacak."

Moskova Batı'nın yaptırımlarının Rusya gibi büyük bir ülkeyi izole edemeyeceğini belirtiyor.

Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov 5 Mart'taki konuşmasında "Dünya Avrupa ve ABD'nin bir ülkeyi izole edebilmesi için çok büyük. Özellikle de Rusya gibi büyük bir ülkeyi..." demişti.

Fakat Rus rublesi büyük değer kaybetti. Moskova Borsası neredeyse tamamen kapalı tutuldu. Enflasyon yükseldi ve faizler iki katına çıktı.

400'den fazla yabancı şirket ülkeyi terk etti.

Bazı tahminlere göre Rus ekonomisi yüzde 7 ile 15 arasında küçülebilir.

Rus hükümetinin borçlarını ödeyemeyerek temerrüde düşeceğinden endişe edenler de var.

Mironov, "Rusya'da endüstrinin çarkları durmak üzere" dedi.

Foucart önümüzdeki haftalarda savaşın maliyetinin Putin'in karşılayabileceğinden çok olup olmayacağını belirleyecek iki faktör olduğunu söylüyor.

Bunlardan ilki Rus ordusu ve savunma sanayisinin Batı'dan teknoloji ithalatı yapamadan devam edebilme kapasitesi.

İkincisi ise yaptırımların yarattığı etkinin Rusya kamuoyunda Putin'e desteği ne kadar azaltacağı.