Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI), 10 Aralık İnsan Hakları Günü’nünde, Türkiye’nin bağımsız medyasının karşı karşıya olduğu büyük zorlukları ve tehditleri vurgulamak için Türkiye’de ülke çapında bir reklam kampanyasıyla kutladı.
IPI, son yıllarda Türk hükümetinin, adli taciz, orantısız yasalar, çevrim içi saldırılar ve karalama kampanyaları, düzenleyici para cezaları, reklam ve yayın yasakları gibi çeşitli yöntemlerle medya üzerindeki baskıyı sistematik olarak artırdığını belirterek “Hükümet, dostça sahiplik ağları aracılığıyla ana akım basının çoğunluğunu da ele geçirdi” dedi.Artan sayıda bilgi kontrol yönteminin ortasında, IPI ülke çapındaki reklam kampanyasını sansür temasına odakladı. Zorluklara rağmen, kampanya sloganı sansürün gerçeği bükmediğini vurguluyor.
"Sansür büyük olsa da çıkış yolu var"
IPI Türkiye Program Koordinatörü Renan Akyavaş,“Bu kampanya, hükümetin bağımsız medyayı olası tüm cephelerde sansürleme çabalarının ciddi seviyesini vurguluyor. Ancak sansür ne kadar büyük olursa olsun, baskı ne kadar güçlü olursa olsun, Türkiye gazetecilerinin eleştirel, olgusal ve bağımsız habercilik konusundaki özverileri sayesinde gerçeğin her zaman bir çıkış yolu bulacağına da dikkat çekiyor” dedi.
Akyavaş şöyle devam etti:
“2021 yılı boyunca Türk makamları, hükümet tarafından hassas olan veya beğenilmeyen konuların ele alınmasına karşılık olarak medyaya sistematik olarak sansür ve yasaklar uyguladı. Bir örnek, bu yaz Türkiye’nin güneybatısındaki orman yangınlarını bildiren haber medyasının hedeflenmesi ve sansürlenmesidir. Yayıncılar yasaklarla karşı karşıya kaldı ve gazeteciler yangınlar hakkında eleştirel haberler yaptıkları için saldırıya uğradı. Benzer sansür, döviz krizinden kamu ihalelerine ve hükümet yetkililerini kapsayan yolsuzluk iddialarına kadar uzanan diğer konulara yanıt olarak da görüldü.”
BTK, RTÜK ve BİK cezaları
IPI açıklamasında, İfade Özgürlüğü Derneği (IFÖD) tarafından hazırlanan Engelli Web Türkiye 2020 raporuna göre, yerel yetkililerin 2020’de en az 58 bin 809 URL’yi ve alan adını engellediğini belirtti. Engelleme emirlerinin toplam yüzde 89’u Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından verildi.Açıklamada ayrıca Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun (RTÜK), 2020’de TV yayıncılarına toplam 1503 idari para cezası verdiği hatırlatıldı. Kamuya açık ilanların gazetelere adil dağıtılması için görevli Basın İlan Kurumu (BİK) ise gazetelere “etik ihlal” iddiasıyla toplam 572 gün süreyle reklam yasağı verilmesi; bu medyaların önemli bir gelir kaynağının ortadan kaldırılması ve dolayısıyla mali durumlarının zedelenmesi anlamına geliyor.
IPI, karşı karşıya olduğu tehditlere rağmen Türkiye’de bağımsız gazeteciliğin önemini ve direncini vurgulamak için geçen yıl da 10 Aralık’ta Türkçe “Basın Özgürce” sloganıyla küresel bir reklam kampanyası gerçekleştirmişti.
