Serra Erdönmez
Bireysel silahlanmaya karşı projeleriyle tanınan Umut Vakfı’nın her yıl hazırladığı, “Türkiye Silahlı Şiddet Haritası”na göre, son beş yılda ülke genelinde silahlı şiddet olayları yüzde 8,29 oranında artış gösterdi. Verilere göre, 2018’de ateşli silah kullanılarak gerçekleşen olay sayısı 3 bin 679 iken, 2022’de bu sayı 3 bin 984’e yükseldi.
İktidarın suç ve suçlularla mücadelede son dönemde yoğun mücadelesine karşın, özellikle ateşli silahlarla işlenen suçlarda azalma olmadığı, aksine artış yaşandığı ortaya çıktı. 2015’ten bu yana ülke genelindeki silahla işlenen suçlar konusunda düzenli çalışmalar yürüten Umut Vakfı’nın 2018 – 2022 arasında “Türkiye Silahlı Şiddet Haritası” verileri, yaşananları tüm çıplaklığı ile gözler önüne serdi.
Şiddet haritasındaki rakamlara göre, 2018’de Marmara Bölgesi bin 32 silahlı şiddet olayı ile ilk sırada yer aldı.
İkinci sırada 646 olayla İç Anadolu Bölgesi, üçüncü sırada ise 503 olayla Akdeniz Bölgesi oldu. Karadeniz Bölgesi 483 olayla dördüncü, 442 olayla Ege Bölgesi beşinci sırada yer aldı. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin 357 olayla altıncı, Doğu Anadolu Bölgesi’nin ise 216 olayla en az silahlı şiddet yaşanan bölge olması dikkati çekti.
2018’de tüfek sahibi olunmasında artış yaşandı
Verilere göre, 2018’de Türkiye’de yüzde 85’i ruhsatsız en az 25 milyon silah bulundu. Bunun yanı sıra aynı dönemde yine ateşli silah sınıfında değerlendirilen tüfekte sahiplik sayısının bin 478 olunması dikkati çekti. 2018’de herhangi bir olayın medyaya yansımadığı Şırnak, “sakin şehir” olarak ortaya çıktı.
Umut Vakfı’nın, paylaştığı istatistiklere göre, 2018’de gerçekleşen 3 bin 679 olayda tüfek, tabanca ve kesici aletlerle 2 bin 279 kişi öldürüldü. Ayrıca üç bin 762 kişi de yaraladı. Ateşli ve kesici aletlerle işlenen bu cinayetlerin bin 478’inde tüfek, bin 429’unda tabanca, 772’sinde ise kesici alet kullanıldı. Tabancayla işlenen 100’ye yakın cinayette suç aletinin “beylik silah” olması dikkat çeken başka bir yön oldu.
2018’de en çok olayın yaşandığı ilk 10 kentte veriler şöyle:
- İstanbul – 427 olay
- Ankara – 208 olay
- Samsun – 196 olay
- Adana – 173 olay
- Sakarya – 166 olay
- Antalya – 165 olay
- Konya – 164 olay
- İzmir – 153 olay
- Kocaeli – 132 olay
- Bursa – 122 olay
2019’da her şehirde en az bir olay yaşandı
2019’da ait verilerde, başka bir tablo ortaya çıktı. Türkiye genelinde 3 bin 623 silahlı olay yaşandı. Silahlı olayların 2 bin 867’sinde ateşli silahlar (bin 402’si her tür tüfek, 132’si beylik silahı olmak üzere bin 465’i tabanca), 7 bin 756’sında ise, farklı kesici, delici alet kullanıldı. 2019 yılında hiçbir kentin “sakin şehir” olmaması ve her ilde en az bir olayın gerçekleşmesi dikkati çekti.
2019’da 3 bin 623 silahlı şiddet olayında, 2 bin 211 kişi yaşamını yitirirken, 3 bin 736 kişi de yaralandı.
2019’da en çok olay yaşanan bölge 906 olayla yine Marmara Bölgesi’ydi.
İkinci sırada 658 olayla İç Anadolu Bölgesi, üçüncü sırada 510 olayla Akdeniz Bölgesi geldi. Karadeniz Bölgesi 477 olayla Akdeniz Bölgesi’nin ardından dördüncü oldu.
449 olayla Ege Bölgesi beşinci, 413 olayla Güneydoğu Anadolu Bölgesi altıncı, 210 olayla ise Doğu Anadolu Bölgesi son sırayı yer aldı.
2019’da ülke genelinde en çok olayın yaşandığı ilk 10 kent şöyle:
- İstanbul – 405 olay
- Ankara – 196 olay
- Antalya – 185 olay
- Samsun – 179 olay
- Adana – 172 olay
- Konya – 165 olay
- İzmir – 160 olay
- Kocaeli – 131 olay
- Bursa – 129 olay
- Diyarbakır – 106 olay
Silahlı şiddet 2020’de yüzde 69 yükseldi
2020 verilerine göre, Türkiye’de 3 bin 682 silahlı şiddet olayı yaşandı. Söz konusu şiddet içerikli olayların, yüzde 85’i ateşli silahlarla işlendi. Silahlı şiddet olayları 2 bin 40 kişinin yaşamını yitirmesine neden oldu. Aynı zamanda 3 bin 688 kişi de yaralandı. 2020’de silahlı şiddettin yüzde 69 artması, bireysel silahlanmanın gittikçe tehlikeli bir boyuta geldiğini gözler önüne serdi.
Olayların 3 bin 128’inde ateşli silahlar (bin 303’ü tüfek, bin 825’i tabanca), 545’inde ise kesici ve delici aletler kullanıldı. 3 bin 682 olayın gerçekleştiği 2020’de, bir önceki yıla göre 59 olay daha fazla yaşanarak her geçen yıl silahlı şiddet olaylarının yükselen grafik izlediği görüldü.
2020’de Marmara Bölgesi 958 olayla en çok şiddet eylemi yaşanan coğrafi bölge oldu. 2020’de de ikincilik sıralaması değişmedi. İç Anadolu Bölgesi (526) ikinci sırada yer aldı. Bir önceki yıl dördüncü sıradaki Ege Bölgesi (526) üçüncü, Akdeniz Bölgesi (513) ise dördüncü oldu.
Verilerde; 499 olayla beşinci sıradaki Karadeniz Bölgesi’ni, 433 olayla Güneydoğu Anadolu Bölgesi altıncı sırayla takip etti. Yedinci sırayı 214 olayla Doğu Anadolu Bölgesi aldı.
2020’de ülke genelinde en çok olayın yaşandığı ilk 10 kent şöyle:
- İstanbul – 441 olay
- Samsun – 187 olay
- Adana – 182 olay
- İzmir – 173 olay
- Bursa – 153 olay
- Konya – 139 olay
- Antalya – 137 olay
- Kocaeli – 123 olay
- Ankara – 119 olay
- Sakarya – 106 olay
2021’de ülke genelinde 3 bin 801 olay yaşandı
2021 verilerine bakıldığında; ülke genelinde 3 bin 801 silahlı şiddet olayı yansıdı. Bu olaylarda, 2 bin 145 kişi öldü, 3 bin 896 kişi de yaralandı.
Silahlı şiddet olaylarının 2 bin 61’i tabanca, 961’i tüfek ve 150’si beylik silah olmak üzere toplam 3 bin 172’sinde ateşli silah, 629’unda ise yoğunlukla bıçak olmak üzere kılıç, falçata, ustura, orak gibi kesici suç aletlerinin kullanıldığı ortaya çıktı.
2021’de bölgesel olarak en çok şiddet eylemi 985 olayla Marmara Bölgesi’nde gerçekleşti.
İkinci sırada 551 olayla Akdeniz Bölgesi, üçüncü sırada 526 olayla Güneydoğu Bölgesi geldi. Karadeniz Bölgesi 524 olayla Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin ardından beşinci sırada yer aldı.
Beşinciliği 507 olayla İç Anadolu Bölgesi, altıncılığı 492 olayla Ege Bölgesi, Doğu Anadolu Bölgesi ise 216 olayla son sırada kaldı.
2021’de en çok olayın yaşandığı ilk 10 kentte veriler şöyle:
- İstanbul – 477 olay
- Adana – 228 olay
- Samsun – 222 olay
- İzmir – 154 olay
- Bursa – 149 olay
- Şanlıurfa – 148 olay
- Antalya – 135 olay
- Kocaeli – 133 olay
- Konya – 117 olay
- Diyarbakır – 110 olay
2022’de şiddet olayları tavan yaptı
Son beş yılda silahlı şiddet, 2022’de en üst noktaya tırmandı. 2022’de yaşanan 3 bin 984 silahlı şiddet olayı sonucu 2 bin 278 kişi öldürüldü, 4 bin 231 kişi yaralandı.
Silahlı şiddet olaylarının 616’sında kesici aletler kullanıldı. Ayrıca 3 bin 368 cinayet, ateşli silahla işlendi. Ateşli silahların türevleri ise, 143’ü beylik silahı olmak üzere 2 bin 528 olayda tabanca, 840 olayda ise Kalaşnikof gibi otomatik tüfeğin yanı sıra çeşitli tüfeklerin kullanılması, bireysel silahlanmanın önüne geçilemediğinin göstergesi oldu.
Şiddet haritasındaki rakamlara bakıldığında, Marmara Bölgesi’nde 571 olayla gerçekleşti. Marmara Bölgesi, ilk sıradaki yerini korurken, ikinci sırada 571 olayla Akdeniz Bölgesi, üçüncü sırada ise 566 olayla Güneydoğu Anadolu Bölgesi sıralamaya girdi. Karadeniz Bölgesi 543 olayla dördüncü, ardından 463 olayla İç Anadolu Bölgesi beşinci oldu.
Ege Bölgesi 459 olayla altıncı sırayı aldı. Doğu Anadolu Bölgeleri ise 216 olayla en az silahlı şiddet yaşanan bölge oldu.
2022’de en çok olayın yaşandığı 10 kent sıralaması şöyle:
- İstanbul – 519 olay
- Adana – 243 olay
- Samsun – 198 olay
- Şanlıurfa – 187 olay
- Sakarya – 157 olay
- Kocaeli – 152 olay
- Antalya – 143 olay
- İzmir – 138 olay
- Konya – 131 olay
- Bursa – 131 olay
Umut Vakfı hakkında
Umut Vakfı, 1993’te bireysel silahsızlanma temelinde kurulmuş bir sivil toplum kuruluşu statüsünde etkinlik gösteriyor. Umut Vakıf’ının kuruluşuna neden olan Dedeman ve Önal ailelerinin yitirdiği dört evladı olan Berna, Umut, Onur ve Önder’in anılarını yaşatmak ve gelecek kuşaklarla paylaşmak için kurulan vakıf, ailenin torunlarını, çocuklarını betimleyen bu isimler aynı zamanda vakfın adını ve amacını da simgeliyor.
Umut Vakfı, hak ve sorumlarını bilen, talep eden ve uygulayan yurttaşlar olarak, insan onuruna yakışan hayatlar sürdürmek, şiddetsiz ve barış kültürünün egemen olduğu bir dünyayı çocuklarımıza miras bırakmak için, hukukun üstünlüğünü, barış ve uzlaşma, yurttaşlık bilinci, şiddet ve bireysel silahsızlanma konusunda akademik çalışmaların yanı sıra eğitimler ve kampanyalar gerçekleştiriyor.
|
