Venedik'te uzun süredir kaldırılması istenen ve gondolcuların “tek kolu süre dengesiz zorlama” neticesi ilerleyici omuz ve dirsek ağrı şikâyetlerinin artması sebebiyle yeniden gündeme gelen gondollarla ilgili son karar alındı. Venedik Belediye Başkanı Luigi Brugnaro, kürekle çekilen gondolların kalktığını, ulaşımın bundan böyle elektrikli robotik gondollarla yapılacağını açıkladı.
Her yıl yüzlerce gondolcu mesleki hastalıklardan dolayı acı çekiyor hatta hayatını kaybediyordu.
Venedik’te binlerce gondol ve bundan daha fazla gondolcu bulunuyor. Bu gondolların pek çoğu eski ve bakımsız. Gondolcular ayakta daracık kanallarda uzun küreklerle kavurucu güneşin altında gondolları sürmek zorundalar ve çoğunluğu bir meslek için kısa sayılabilecek 7-8 sene içinde omuz proteziyle sonlanacak şekilde sakat kalıyor.
Her yıl ağır yük çektiği ya da kötü koşullarda çalıştığı için erken yaşta mesleğini bırakmak zorunda kalan yüzlerce gondolcu olduğu biliniyor.
Venedik’te gondolcular arasında sözü geçen Marcello Basso'nun çalıştırdığı beş gondolu ve 20 gondolcusu bulunuyor. 40 yıldır Venedik’te gondolculuk yapan daha önce Venezia Oggi gazetesine konuşan Basso, Brugnaro’ya öfkeli. “Binlerce insan burada ekmek yiyor” diyen Basso şöyle devam ediyor: “Bu yaştan sonra hırsızlık mı yapayım? Gasp mı yapayım? Ekmeğimi elimden alacaklarına gelip kafama sıksınlar daha iyi.” Basso’ya göre gondolları kaldırmak Venedik’in nostaljik dokusunu da yok edecek, bu da turist kaybına neden olacak. Basso, “Her gün binlerce turist sadece gondola binmek için buraya geliyor. Sonra da restoranda, kafede oturarak esnafa para kazandırıyor. Gondolları kaldırırlarsa Venedik’i bitirirler” şeklinde konuşuyor. 11 yaşından beri gondolculuk yaptığını söyleyen Basso, gondol plakasının bugün 500 bin avrodan aşağı olmadığını, binlerce gondol sahibinin bu parayı almadan hakkından vazgeçmeyeceğini de sözlerine ekliyor.
Gondollar birkaç eylem dışında hiç durdurulmamış
Venedik Belediye Başkanı Luigi Brugnaro, gondolcularda görülen meslek hastalıklarının tespiti sonrası yaşanan gelişmeleri değerlendirirken şunları söyledi:
“Aralık ayının ortasıydı galiba Dünya Sağlık Örgütü WHO’nun baskısıyla Yerel Sağlık Kurumu (ASL) “Frozen Shoulder”ı gondolcu meslek hastalığı olarak kabul etti. Bu hastalık gondolcuların %37’sinde görülüyor. Bu nedenle üç ay süreyle gondolların durdurulması kararı çıktı. Valilikle bir toplantı yaptık. Onların bakış açıları üç ay içinde bir tane bile yeni hastalanma olursa üç ay daha uzatılacak şeklindeydi. Buraya bakınca, bunlar geleneksel bir sektör. Birkaç eylem dışında hiç durdurulmamış. Bu ilk kez yaşanan bir şey. İki türlü durum ortaya çıkıyor. Birincisi gondolcuların sağlığıyla ilgili durum, ikincisi onlardan para kazanan sektördekilerin geçimleri. Geriye dönüp baktığımızda bizim gondolları ulaşım aracı olmaktan çıkarmak gibi bir çalışmamız vardı. Gondolların ne kadar alınıp, satıldığına baktık. Karar verdiğimiz rakam bunun üzerinde bir rakam. Ayrıca gondolcular için neler yapabileceğimizi de konuşuyoruz.”
Gondolcular arasında meslek hastalığı sonrası gondolların çalışmasının durdurulduğu Venedik’te Venedik Büyükşehir Belediyesi (VBB), gondol plaklarını satın alıp kullanılan gondolları kamulaştırma ve bu gondolları süren gondolculara da tazminat ödeme kararı almıştı. Gondolların her biri 300 bin avro bedelle VBB tarafından satın alınacak ve gondolcuların her birine ise 4 bin avro tazminat ödenecek.
Bundan sonra Venedik’te ulaşım için kullanılacak robot gondollar tanıtıldı
Venedik’te bundan sonra vaporetto toplu taşımacılığı yanı sıra kullanılacak elektrikli robot gondolların ilk örneklerinin getirtildiğini söyleyen Belediye Başkanı Brugnaro deneme sürüşlerine başlandığını söyledi. Yeni araçların elektrikli olduğu için çevre kirliliğine yol açmayacağını, hiç bir sürücüsü olmadan kendi başına rotasında gidip geleceği bu sebeple gondolda çalışmak zorunda kalan insanların sağlığıyla oynanmayacağını söyledi. Özel kişilerin kullandığı akülü deniz araçlarının toplatılacağını belirten Brugnaro, “Venedik’te gezdiğiniz zaman her yerde görüyorsunuz, bir kere onları toplayacağız. Kanallarda onlar yani özel araçlar artık olmayacak. Araç yükünden kurtulmuş olacağız. Bana sorarsanız Venedik dediğimiz yer yaya, yürüme bölgesidir kanallar arasında yeterinde köprümüz var dedi.
Kürekli gondollar kalktı, eylem sona erdi!
Venedik’te insan gücüyle kürek çekilerek kullanılan gondolların tamamen kaldırılması talebiyle Venedik Belediyesi binasının karşısında çadır kurarak "yaşam nöbeti" eylemi başlatan insan hakları aktivistleri, eylemlerini 41. gününde sona erdirdi.
İnsan hakları aktivistleri adına San Marco Meydanı’nda Sergio Ricci tarafından yapılan açıklamada şöyle denildi:
41 gün süren mücadelemiz sonucunda bugün artık umutla, neşeyle, inançla haykırıyoruz: Venedik Adaları’ndaki kürekli gondol köleliği tarihe gömülüyor.
10 yılı aşkın bir süredir kürekli gondollara karşı düzenlediğimiz eylem ve etkinlikler, Venedik Adaları'nda yaşayan gondolcuların sömürülmesinin ve mesleki hastalıklarının son bulması için yürüttüğümüz mücadelede son aşamaya gelmiştir.
Kürekli gondol köleliğine tamamen son verilmesi, ‘sembolik’, ‘turistik’ ve benzeri ne amaçla olursa olsun gondol zulmünün devam etmemesi ve varolan gondolcuların sağlıklı bir şekilde yaşamlarına devam etmelerinin sağlanması için yürüttüğümüz mücadelede taleplerimiz büyük ölçüde yerine getirilmiştir.
Peki Venedik sakinleri ne düşünüyor?
Gondolların vızır vızır turist taşıdığı Venedik kanallarında, spor kıyafetleri içinde koşarken durdurduğumuz 20 yaşındaki üniversite öğrencisi Giulietta Bianchi, doğuştan Venedikli. "Tamamen kaldırılmasını istemem doğrusu” diye söze başlayan genç kadın, denetimsizlikten şikâyetçi. Bianchi’ye göre gondollar kaldırılmasın ama denetim ve doktor sayısı mümkün olduğunca artırılsın. Bianchi, ulaşım için gondol kullanıp kullanmadığı sorusunu ise "Ben kullanmıyorum. Ulaşım için yürümek bana yetiyor. Ancak gondollar Venedik’in sembolü” sözleriyle yanıtlıyor.
Venedik’in esnaflarından Lucie Mutti sıcağın altında yorgunluktan bitap düşerek gondol çeken gondolculara çok üzüldüğünü söylüyor. “Çok fazla sayıdalar ve kanalları kirletiyorlar, turistlerin İtalyanca anlamadıklarını farz ederek laf atıyorlar, çok kabalar, bir de tam siesta saati yüksek sesle yarım yamalak bildikleri napoliten şarkıları söylemeleri yok mu çok gürültü kirliliği oluyordu” diyor.
Görüldüğü üzere yüzlerce yıldır Venedik’te taşımacılıkta kullanılan gondollar kaldırıldı ve yerlerine robotlar konuldu ancak tartışması öyle kolay kolay biteceğe benzemiyor.
Not: Bu metin gerçek bir haber olmayıp, Adalar Müzesinin düzenlediği “Büyükada ve Arabacılar Meydanın 150 Yılı” adlı sergiye parelel adalı sanatçıların “Meydan Sergisi” ndeki sanatçı Fikret Parlak’ın işinin sanal bir uzantısıdır.
