Schengen vizesinin Türkiye'nin Avrupa ülkeleri ile özellikle Almanya ile olan ticari ilişkileri etkilediği görüşü yaygın olarak ifade ediliyor. Çok konuşulan bu etkinin boyutları Dünya Bankası’nın yürüttüğü bir araştırma ile ölçüldü. Araştırmanın danışmanı Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Ulaş Sunata, Deutsche Welle Türkçe Servisi’ne araştırmanın detaylarını aktardı. Dr. Ulaş Sunata Dünya Bankası’nın bu araştırmayı ilgili konularda Türkiye ile AB arasında hakemlik misyonuyla yürüttüğünü belirtiyor.
En çok iş seyahati Almanya’ya
Araştırma 2013’te aralarında Adana, Gaziantep ve Kayseri gibi şehirlerin bulunduğu yedi büyükşehirde gerçekleştirildi. Bu illerdeki sanayi ve ticaret odaları ile yapılan işbirliği sonucunda 1020 şirketin yöneticisine, vize kısıtlamaları ile ilgili fikirleri soruldu. Türk iş insanları sıklıkla Avrupa’da iş seyahatlerine çıkıyor. Araştırmada son iki yılda en az bir kez yurt dışına iş seyahatine çıktığını söyleyen 800 şirketin 660 tanesi Avrupa Birliği ülkelerine gittiğini ifade etmiş. Bu 660 şirketin 560’ı ise en az bir kere iş için Almanya’ya gitmiş. Dr. Ulaş Sunata bu sonuçların bir kez daha Türkiye’nin en önemli iş ortağının Almanya olduğunu gösterdiğini söylüyor.
'En zor vize alınan üçüncü ülke Almanya'
Araştırmaya katılan iş insanlarına vize alırken yaşadıkları tecrübeler ve bu tecrübelerin işlerine olan etkileri de soruldu. Araştırmada Türk iş insanları Avrupa ülkelerine vize almada zorlandıklarını bir kere daha belirtti. Buna göre 5 üzerinden vize almakta en çok zorlandıkları ülkelerin başında 3,96 ile Avusturya ve İngiltere ile geliyor. Almanya için ise 3,83 puan verilmiş. Başka bir ifade ile iş insanlarına göre en zor vize alınan üçüncü ülke Almanya. Almanya ile iş ilişkisi olanların yüzde 80’i ticari vize almada da zorlandıklarını ifade etmiş. Dr. Ulaş Sunata bu rakamın önemli düzeyde olduğunu söylüyor. Almanya’dan vize almak isteyen iş insanlarının en çok yaşadığı problem ise aşırı evrak talebi. Bununla birlikte en çok vize reddinin de Almanya tarafından verildiği görülüyor.
Vize Almanya'nın Türkiye’ye ihracatını kısıtlıyor
İş insanlarının vizelerle ilgili yaşadıklarının iş hayatına etkileri ise beklenenden daha farklı bir tablo ortaya koyuyor. Araştırmaya katılan firmaların yüzde 6’sı vize kısıtlamalarının Almanya ile olan iş ilişkilerinde hiçbir etkisi olmadığını söylüyor. Bunun karşısında yüzde 3 vizelerden dolayı işleri dondurduklarını ifade etmiş. Dr. Ulaş Sunata bu oranın diğer ülkelerle karşılaştırıldığında çok daha az olduğunu vurguluyor. Bunun nedeni Türk firmalarının Almanya ile iş ilişkilerini sürdürmek zorunda olduklarını düşünmeleri. Araştırmaya katılanların yüzde 55’inin “Almanya ile iş ilişkilerimizde vize önemli bir engel ama katlanıyoruz” cevabını vermeleri de bu saptamayı destekliyor. Yüzde 20 ise “Kesinlikle gerekli olmadığı sürece iş ilişkisinden kaçınıyoruz” cevabını veriyor. Türk firmaları vize ile ilgili sorunları olsa da Almanya ile ilişkilere devam etme eğilimindeler. Fakat Almanya’dan yapılan ithalatta bu kısıtlamaların etkili olduğu görülüyor. Başka bir ifade ile vizeler Almanya’nın Türkiye’ye ihracatını kısıtlıyor. Örneğin Türk şirketlerinin yüzde 40’ı vizelerden dolayı Almanya ve İtalya’dan yaptıkları makine ithalatının etkilendiğini ifade etti. Dr. Ulaş Sunata vizelerin Türk iş dünyasının algısında da önemli yeri olduğunu söylüyor. Araştırmaya katılanların yüzde 60’ı “Eğer vize kısıtlamaları rahatlarsa şirketimiz Avrupa’ya daha çok ihracat yapacaktır” ifadesini kullanmış, yüzde 50 ise “Vize olmazsa Avrupa’dan daha çok ithalat yaparız” diyor.
