Amerikan Washington Post gazetesinin köşe yazarlarından David Ignatius, Türkiye ile ABD arasındaki krizin odağında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Türkiye vatandaşı da olan tutuklu İranlı iş adamı Reza Zarrab'ın serbest bırakılması talebi olduğunu iddia etti. Ignatius'a göre "Erdoğan'ın Zarrab'ı kurtarmak için yürüttüğü kampanya olağanüstü."
David Ignatius, Washington Post'un bugünkü sayısındaki köşe yazısında, Ankara'nın, Reza Zarrab'ın 27 Kasım'da New York'ta başlayacak olan davada, yolsuzluk konusunda Türkiye aleyhinde ifade vermeye zorlanacağından kaygılı olduğunu öne sürüyor.
Ignatius buna karşılık ABD'li yetkililerin de İstanbul'da bir konsolosluk çalışanının (Metin Topuz) tutuklanmasının, Reza Zarrab'ın serbest bırakılması için baskı amaçlı olduğundan endişelendiğini kaydediyor.
Washington Post'taki köşe yazısından bazı satırlar şöyle:
"Zarrab mahkemede hangi kirli çamaşırları ortaya dökebilir? Mayıs 2016'da dönemin savcısı Preet Bharara tarafından dosyaya konulan not, bu konudaki ihtimallere dair bir fikir veriyor.
"Bharara bu notunda, Türkiye kaynaklı delillerin, 'Zarrab ve diğer kişilerin, kabinede yer alan hükümet yetkililerine ve üst düzey banka yöneticilerine, Zarrab'ın ilişki ağının ABD yaptırımlarını aşarak İran yararına ticari ilişkiler yürütebilmesi için onlarca milyon euro ve ABD doları ödedikleri dev bir yolsuzluk operasyonuna işaret ettiğini' yazıyor. Bharara notunda, vardığı bu sonuçların, FBI tarafından yürütülen soruşturmada ele geçirilen e-postalar tarafından da doğrulandığını kaydediyor.
"Erdoğan'ın Zarrab'ı kurtarmak için yürüttüğü kampanya olağanüstü. 21 Eylül 2016 tarihinde zamanın Başkan Yardımcısı Joe Biden ile yaptığı özel görüşmede hem Zarrab'ın serbest bırakılmasını, hem de Bharara'nın görevden alınmasını istemişti. ABD yetkilileri 90 dakikalık bu görüşmenin yarısında Zarrab'ın konuşulduğunu söylemişlerdi. Erdoğan'ın eşi aynı gece Biden'ın eşi Jill Biden'a aynı talepleri iletmişti. O sırada Adalet Bakanı olan Bekir Bozdağ ise zamanın ABD Adalet Bakanı olan Loretta E. Lynch'i Ekim (2016) ayında ziyaret ederek Zarrab davasının temelsiz olduğunu ve serbest bırakılması gerektiğini savunmuştu.
"Erdoğan -zamanın Beyaz Saray yetkililerinin verdiği bilgiye göre- konuyu zamanın başkanı Barack Obama ile 2016 Aralık ve 2017 Ocak ayı başlarında yaptığı son iki telefon görüşmesinde de bizzat gündeme getirdi. Obama yönetiminin bir üst düzey yetkilisi 'Bizim o sıradaki varsayımımız, Erdoğan'ın konuyla ilgili saplantısının, dava görülürse ortaya çıkacak bilgilerin ailesi ve nihai olarak kendisine zarar vereceğini düşüncesinden kaynaklandığı yönündeydi' diyor.
"Erdoğan hükümeti Donald Trump'ın birlikte çalışacağı ekibe daha seçimden önce yatırım yapmaya başladı. Zamanın kampanya sorumlusu Michael Flynn Türkiye yanlısı lobici olarak tutuldu ve şirketi başkanlığın el değiştirdiği dönemde Türkiye'den ödeme almaya devam etti. Flynn'in Şubat ayında ulusal güvenlik danışmanlığından istifa etmesinden sonra Türkler, Trump'ın yakın danışmanlarından Rudy Giuliani ile çalışmaya başladılar.
"Bu dava Erdoğan açısından 'zehirli' çünkü Pennsylvania'da yaşayan düşmanı, din adamı Fethullah Gülen ile kesişiyor. Erdoğan, Zarrab hakkında 2013 yılında ortaya çıkan iddialara temel oluşturan belgeleri Gülen takipçilerinin toplayıp sızdırdığını söylüyor. O sırada Türkiye'de, bu yolsuzluklara Erdoğan ailesinin de adının karıştığı iddialarının bulunduğu yolunda haberler çıkmıştı. Eski bir Obama yönetimi yetkilisine göre, Erdoğan bundan bir yıl önce başkan yardımcısı Biden ile buluştuğunda, tuhaf bir şekilde savcı Bharara'nın da Gülenci bir maşa olduğunu iddia etmişti.
"Bu davanın olağan dışı bir çok boyutundan biri de Giuliani'nin rolü. Giuliani 24 Şubat 2017 tarihinde Bharara'yı arayarak, Zarrab adına Ankara'ya gitmeyi planladığını bildirdi. Trump Mart ayında Bharara'yı savcılıktan aldı. Dava dosyasındaki bir belgeye göre, aşağı yukarı o sırada Giuliani, Adalet Bakanlığı'na 'ABD ile Türkiye arasında Amerika'nın güvenlik çıkarları gereği bir tür anlaşmaya varılması' ve Zarrab'a yardımcı olunması için baskı yapmaya başladı.
"Bütün bu çeşitli girişimlere rağmen, davayla ilgili soruşturma ilerledi ve geçen ay iddianameye Türkiye hükümetinin eski bir bakanının (Zafer Çağlayan) ve üç diğer tanınmış Türk vatandaşının adları da girdi. 11 Eylül tarihinde o sırada Adalet Bakanı olan Bekir Bozdağ, genişletilmiş iddianameyi yeni bir 'darbe girişimi' diye niteledi.
"Erdoğan, Trump'ın Zarrab'ın serbest bırakılması konusundaki çabalarına destek vereceğini ummuş olabilir. Trump başlangıçta Türk lidere yakınlık gösteriyor gibiydi, onu Mayıs ayında Washington'da görüşmeye davet etti. Fakat bu ziyaret, Erdoğan'ın güvenlik ekibinin Turkiye büyükelçiliği konutu önünde göstericilere saldırısıyla gölgelendi ve Trump'ın manevra alanı da kendi yönetimine yönelik soruşturmalar yüzünden daraldı.
"Bazı ABD yetkilileri Erdoğan'ın Amerikalı rahip Andrew Brunson'un bir yıl önce Gülen yanlısı olduğu iddiasıyla tutuklanması ve geçen hafta ABD İstanbul Başkonsolosluğu'nun emektar çalışanı Metin Topuz'un bir gazete haberine göre Gülen yanlısı bir savcı ile 2013 yılında irtibatta bulunduğu iddiasıyla gözaltına alınmasını pazarlık kozu olarak kullanıyor olabileceğinden endişeleniyorlar. Erdoğan geçen ay bir konuşmasında Brunson ile Gülen'in takas edilebilceğini söylemişti.
"Türkiye hakkında sık sık telaffuz edilen 'NATO müttefiki' cümlesi Türkiye'nin son adımlarının ne kadar hasmane ve otokratik olduğunu gözlerden saklıyor. Washington bundan sonra olacaklardan kaygılı."
