Almanya Başbakanı Angela Merkel Atlantik aşırı ilişkilerde bütün iniş çıkışları tecrübe etmiş bir politikacı. Almanların sempati duymadığı George W. Bush'u bile Baltık Denizi kıyılarındaki yaban domuzu ziyafetinde ağırlamıştı. Almanya'da çok beğenilen Barack Obama ile de Bavyera Alplerinde biralı kahvaltı yapmıştı.
Her iki başkan döneminde de Atlantik aşırı ilişkiler, Irak Savaşı ve NSA skandalı gibi badireler atlattı. Ama Merkel bütün krizlere rağmen Washington ile sıkı ilişkileri devam ettirdi ve hem Bush, hem de Obama'nın Avrupa politikasındaki başlıca muhatabı oldu.
Çetin sorunlar
Donald Trump ise Merkel için bile çetin ceviz olacağa benziyor. Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nin (ECFR) Berlin temsilciliğinden Josef Janning "ABD'nin politikaları açısından durum hiç şimdiki kadar komplike olmamıştı” diyor.
Bolonya John Hopkins Üniversitesi Amerikan dış politikası uzmanı John Harper, ABD Başkanı ile pürüzsüz ilişkiler yürütebilmesi için Merkel'in yepyeni bir yol izlemesi gerektiğini belirtiyor ve selefleri Obama ve Bush'un aksine Trump'un siyaset tecrübesinin olamadığını hatırlatıyor.
Trump siyaset tarzı da kendinden önceki başkanlardan son derece farklı. ABD Başkanı siyasi olsun ya da olmasın, her konudaki görüşlerini anında ve saldırgan bir dille Twitter üzerinden duyuruyor. Trump'ın Amerikan medyasıyla sürdürdüğü mücadele de, sakin ve ağırbaşlı bir stili benimseyen Merkel'e hiç benzemediğini gösteriyor.
Zıt dünya görüşleri
İki liderin farklı özgeçmişleri ve yönetim tarzları aralarındaki ilişkinin kolay olmayacağını gösteriyor. Ama bu bile, birbirine tamamen zıt dünya görüşleri karşısında hafif kalıyor.
Almanya Başbakanı dünya politikasında çok taraflı işbirliğine dayalı yaklaşımı tercih ediyor. Trump ise çok taraflı kurum ve yapılanmaları küçük gören ve artılarla eksilerin birbirini götürdüğü bir oyun olduğu noktasından hareket ediyor.
Bütün bu zıtlıklar görüş ortaklığı alanını daraltıyor. Janning ve Harper iki lider arasındaki sözlü atışmalardan sonra ilk zirve buluşmasından somut netice alınmasını beklemiyor.
Mütevazı beklentiler
ECFR analisti Janning Angela Merkel'in ABD Başkanı'ndan 20'ler Grubu (G20) sürecine ve sorunlara ortak yapılanmalar bünyesinde çözüm aranmasına bağlılık sözü almaya çalışacağını söylüyor. Merkel'in Beyaz Saray ziyaretinin gerekçesini, Temmuz ayında Hamburg'da yapılacak olan 20'ler Grubu zirvesi oluşturuyor. Liderler aynı zamanda Avrupa Birliği'nin geleceğini de ele alacaklar.
Donald Trump, göreve başladıktan hemen sonra Birleşik Krallık'ın aldığı Avrupa Birliği'nden ayrılma kararının mimarı sayılan Nigel Farage'yi kabul etmekle AB'ye biçtiği değeri göstermiş oldu. İngiltere'nin birlikten kopuşunu hararetle destekleyen Trump AB'ye verdiği değeri ve Brüksel yerine Avrupa başkentleriyle ikili ilişki kurmaktan yana olduğunu defalarca dile getirdi.
Angela Merkel'e, kendine göre AB'nin sadece Almanya ve Avrupa değil ama aynı zamanda ABD açısından da ne kadar önemli olduğunu anlatmak düşüyor. Janning bunun kolay olmayacağını, çünkü seleflerinin aksine Trump'un ABD'yi ne Avrupa ülkesi, ne de Atlantik aşırı ittifakın tartışılmaz lideri olarak gördüğünü ima etmişti.
İncitmelere son
John Hopkins Üniversitesi öğretim üyesi Harper, Trump'un AB ile ilgili ifadelerini yumuşatmasının bile başarı sayılacağı görüşünde. Harper, "Trump'ın AB'ye hücum etmesinin ve Marine Le Pen gibi politikacıları cesaretlendirmesinin Merkel tarafından önlenmesini umuyorum” diyor.
Rusya ile ilişkiler de Trump ve Merkel'in farklı düşündükleri bir konu. Almanya Başbakanı'nın, ortak prensiplerin ve savaş sonrası nizamın benimsenmesinin, Moskova'yı bu düzene ortak etmenin temelini oluşturması gerektiğine Trump'ı ikna etmesi bekleniyor.
Merkel ile Trump'ın ortak bir siyasi zemin üzerinde anlaşıp anlaşamadıkları aralarındaki ilk buluşmadan sonra belli olmayacak. Altı ay sonra her ikisi için de başlayacak olan kritik dönem bu soruya açıklık getirecek. Çünkü Trump yaz sonlarında vaatlerini ne ölçüde yerine getirdiğini göstermek, Merkel ise son derece zor bir genel seçimi kazanmak zorunda kalacak.
Harper, Trump – Merkel zirvesinin doğrudan göstereceği etkiyi ise şöyle özetliyor: "Trump Merkel'i tanıdıktan sonra onu kolay eleştirmeyecektir.”
© Deutsche Welle Türkçe
Michael Knigge
