Yangına karşı hangi önlemler alınmalı?

Endüstriyel yangın uzmanı Anıl Yamaner, Kartalkaya’da 79 kişinin ölümüne sebep olan yangınla ilgili “‘Acil Durum Eylem Planı” sürecinde ciddi yanlışlar olduğunu söyledi. Yangına karşı hangi önlemlerin alınması ve yangın esnasında neler yapılması gerektiğini anlata Yamaner, denetim sistemini belirleyen yönetmeliği de eleştirdi; “Yangın sisteminin sürekli çalışır halde tutulması insani bir zorunluluktur!” dedi.

Türkiye'nin en önemli kış turizmi merkezlerinden biri olan Bolu Kartalkaya Kayak Merkezi'ndeki Grand Kartal Otel'de, 21 Ocak'ta sabaha karşı çıkan yangında 79 kişi hayatını kaybetti. İçişleri Bakanlığı, hayatını kaybeden 52 kişinin kimliklerinin tespit edildiğini, 45 kişinin cenazelerinin ailelerine teslim edildiğini bildirdi. Şimdiye kadar 1’i ağır olmak üzere 51 kişi yaralandı. 

Yangına ilişkin soruşturma kapsamında Bolu Belediye Başkan Yardımcısı Sedat Gülener, İtfaiye Müdür Vekili Kenan Coşkun, işletme sahibi, şirket genel müdürü ve otel müdürünün de aralarında bulunduğu11 kişi gözaltına alındı. Yangını araştırmak üzere 6 savcı, 4 başmüfettiş ve 7 kişilik bilirkişi heyeti görevlendirildi.

Otelin ana giriş kapısına göre -1, arka giriş kapısına göre ise 4’üncü katında bulunan restoran kısmında çıkan yangın için ilk ihbar saat 03.21’de yapıldı, ilk müdahale 1 saat 15 dakika sonra gerçekleşti. Oteldeki yangın 11 saatte söndürüldü. Ön hasar tespit raporunda binanın "ağır hasarlı" olduğu belirlendi.

Hürriyet yazarı Fulya Soybaş’a konuşan Falckon Genel Müdürü Anıl Yamaner, yangının ardından şu uyarılarda bulundu:

“Her hata panelden görülür”

“Yangını algılayacak ekipman bozuldu ya da hata verdiyse, yetkili kişinin bunu önceden bilmeme ihtimali yoktur. Her hata panelden görülür. Aksaklık her ne ise önceden bilinir yani. Otel yetkilileri ya da o sistemin denetiminden zorunlu olan kişi, bunu hemen tamir ettirmekle mükelleftir.”

Yangın sistemi çalışmıyorsa ne yapmalı?

“Yoksa yangını ilk gören kişi, ihbar butonuna basarak sistemi manuel çalıştıracak. Elbette tüm sistemlerin çalışır durumda olması, şarttır! Ama diyelim çalışmıyor... Bu kez de var gücünle ‘Yangın var!’ diye bağırıp, herkesi uyandıracaksın. Bunu duyan da bir sonrakine bağıracak. Yangından kurtulanların verdiği röportajlarda, çoğu kişinin duman ya da gürültüye tesadüfen uyandığını duyduk. Maalesef bu, en geç aşama. Çalışanlar, adı Acil Eylem Planında geçenler, bu konuda eğitilmeliydi. Yangını gördün, söndürebileceğini gözün kestirdin diyelim, yine de yangın söndürme tüpünü eline bile almadan önce ihbar vermek, başkalarını uyarmak zorundasın. Sonra müdahale... Belli ki bu mekanizma da işlememiş.”

“Tek bir davlumbaz yangın detektörünün maliyeti 2-3 bin liradır.”

“Yangın önce koku ile başlar, sonra duman ve küçük bir alev çıkar. Alev kısa sürede büyür, büyüdükçe ilerleme hızı artar. 3- 5 dakika arasında yangına müdahale edilirse, neredeyse hiç hasar oluşmadan söndürebilirsiniz ama sonrası çok zor. Yangının mutfak bölümünde çıktığını biliyoruz. Bu gibi büyük mutfaklara sahip işletmelerde, tek bir davlumbaz yangın detektörünün maliyeti 2-3 bin liradır.”

“Hata yönetmeliğin kendisinde”

“Denetleme zorunlu. İtfaiyeden de uygunluk raporu alınmak zorunda. Ancak denetimi yapacak kurum, sistemi ‘çalışıyor mu çalışmıyor mu’ diye test etmekle değil, ekipmanların mevcudiyetini kontrol etmekle yükümlüdür. Yangın merdiveni ya da uygun havalandırma sistemi var mı diye bakar ama bunun doğru performansla çalışıp çalışmadığına bakmak denetçinin görevi değil. Ekipmanlardan biri arızalı ve bu, biliniyor diyelim. O zaman ‘yaptırın’ notu düşülür. Buradaki hata yönetmeliğin kendisinde. Düzenli aralıklarla kontrolü tanımlamıyor. Zaten denetçi de elini, kolunu sallayarak ‘denetlemeye geldim’ diyemez. Dolayısıyla denetlendi mi denetlenmedi mi gibi bir tartışma adil bir tartışma değil. Her hikâyenin birkaç yüzü vardır. Belki kontrole gelecekler diye işletme sahibi, ‘geçici’ bir sistem kurdu. Ya da kontrole gelindiğinde her şey çalışıyordu, ertesi gün bozuldu. Bu sistemlerin sürekli çalışır halde tutulması insani bir zorunluluktur ve işletmelerin sorumluluğundadır. Bolu’da faciaya neden olan koşullar, eminim ki şu an hali hazırda Türkiye’deki birçok turistik tesiste devam etmektedir.”