T24 Haber Merkezi
Ekrem İmamoğlu'nun Belediye Başkanı olduğu dönemde Beylikdüzü'nde yaptırdığı Kıbrıs Anıtı, hükümete yakın medyanın "İmamoğlu Türk katili 3. Makarios'un heykeli dikti" haberiyle yeniden tartışılmaya başladı.
Anıt, heykeltıraş Azmi Sekban'a, Ekrem İmamoğlu’nun Beylikdüzü Belediye Başkanlığı döneminde yaptırıldı. Yaşam Vadisi Parkı’nda bulunan heykel kompozisyonun ismi Kıbrıs Anıtı. Anıt heykelin sol tarafında Kıbrıs Barış Harekatı’na katılan Türk askerleri resmedilirken ortada ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurucusu ve ilk Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş’ın heykeli bulunuyor. Anıt heykelin iktidara yakın medya tarafından hedefe konulmasına ve bunun esere yönelik fiziki saldırıya dönüşmesine neden olan kısmı ise sağ tarafta bulunan kompozisyon. Bu bölümde 19 Şubat 1959’da imzalanan Londra Antlaşması resmediliyor. Londra Antlaşması Kıbrıs’ın bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü garanti altına alan anlaşma olarak tarihe geçti.
TIKLAYINIZ- Kıbrıs Sorununun Üzerinde Anlaşmaya Varılan Nihai Çözümün Temelini Açıklayıcı Muhtıra
11 Şubat 1959 tarihinde Birleşik Krallık, Türkiye ve Yunanistan devletleri ile Kıbrıs'taki Rum ve Türk toplumları arasında imzalanan antlaşmada Rum tarafını Başpiskopos Makarios, Türk tarafını ise Fazıl Küçük temsil etmekte idi. Heykel de Makarios’un bulunmasının nedeni sanatçının Kıbrıs için tarihi bir önemi olan bu anlaşmaya da eserinde yer vermiş olması.
Heykeltraş Azmi Sekban'ın eserinde Makarios’a da yer vermesi, anıtın açıldığı dönemden beri AKP yanlısı medya tarafından Ekrem İmamoğlu’na yönelik yıpratma çabalarının bir parçası haline getirildi. Anıt, iki yıl önce de Yeni Şafak gazetesinde “CHP’li belediye Türk düşmanı Makarios’un heykelini dikti” başlığıyla haberleştirilmiş ve bir grubun saldırısına uğrayarak tahrip edilmişti. Saldırganlar heykeldeki kişileri tanımadıkları için Kıbrıs Valisi Sir Hugh Foot’un yerine Makarios ile birlikte Kıbrıs Türklerinin bağımsızlık mücadelesinin önemli isimlerinden Dr. Fazıl Küçük’ün rölyefini de tahrip etmişlerdi.
2017 yılında yapılan saldırı büyük tepki çekmiş, saldırının ardından o dönem Beylikdüzü Belediye Başkanı olan Ekrem İmamoğlu anıtın önünde bir basın açıklaması yapmıştı. İmamoğlu açıklamasında, "İyi ki bu anıtı yaptık ve Kıbrıs mücadelesini topluma anlattık. Ne acıdır ki bu Kıbrıs dahil Rauf Denktaş'ın dikilen ilk anıtıdır burası." demişti.
Anıtın esas kahramanı ve odak noktasının büyük kahraman Rauf Denktaş olduğunu kaydeden Başkan İmamoğlu, anıtla ilgili şunları söylemişti: "Anıt insanlara aynı zamanda bir şeyleri hissettirmeli, tarihi yaşananları anlatmalı. Denktaş’ın heykelinin bir yanına Denktaş’ın ‘İki bayrak’ adlı şiiri ve kahraman Türk askeri ile mücahit Kıbrıs Türk askerlerinin ellerinde Türk ve KKTC bayrağının olduğu bir rölyef yapıldı. Ayrıca diğer rölyefte ise Londra’da yapılan görüşmelerde o dönem sözleşmeyi imzalayan Makarios, İngiliz temsilci ve Dr. Fazıl Küçük ile Masaya yumruğunu vuran Rauf Denktaş vardır. Ne yazık ki Fazıl Küçük’ün yüzünü darbeleyen kişiler tarihi bir süreci bilmediklerinin, Kıbrıs’ın ne olduğunu bilmediklerinin bir ispatıdır."
Denktaş ailesinin onayıyla yapıldı
Anıta yapılan saldırının ardından Rauf Denktaş’ın ailesi olayı kınayarak, kompozisyonun kendi onaylarıyla yapıldığını belirtmişlerdi. Rauf Denktaş'ın oğlu Serdar Denktaş anıtla ilgili tartışmaların anlamsız olduğunu belirterek "Orada esas tema Rauf Denktaş ve onun kurduğu Cumhuriyet, bu Cumhuriyetin iki bayrağı. Bu anlamak lazım." demişti.
Anıta ilişkin tartışmalar, İmamoğlu’nun İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın kazanması ve mazbatasının elinden alınarak seçimin yenilenme kararı verilmesi ile AKP yanlısı medya ve AKP’liler tarafından tekrar gündeme taşındı.
Anıt heykelin Makarios’la anılması çarpıtmasına bir tepki de AKP’ye yakınlığı ile tanınırken son dönemde partiye yönelik eleştirel çıkışlar yapan gazeteci Ömer Turan’dan geldi. Turan AKP’lilerin gündeme taşıdığı heykel tartışmalarına ilişkin twitter hesabından şu paylaşımı yaptı: İmamoğlu'nun diktiği Makarios heykelinin merkezinde Türk milliyetçisi Rauf Denktaş var. Denktaş'ın solunda Kıbrıs'a Türk Bayrakları ile çıkartma yapan Türk askerleri ve Bayrağa vurgu yapan kahramanlık şiiri var. Makarios'un olduğu bölümde ise masaya yumruğunu vuran Denktaş var." dedi.
İşte anıta konu olan Londra Anlaşması'nın metni
GARANTİ ANTLAŞMASI (11 Şubat 1959)Bir taraftan Kıbrıs Cumhuriyeti, diğer taraftan Yunanistan, İngiltere ve Türkiye,
1. Anayasanın esas maddeleri ile kurulan ve düzenlenen Kıbrıs Cumhuriyetinin bağımsızlığının, toprak bütünlüğünün ve güvenliğinin tanınması ve devamının kendi ortak yararları gereği olduğunu dikkate alarak.
2. Sözü edilen anayasa ve oluşturulan duruma saygı gösterilmesini güvence altına alacak işbirliğini arzulayarak, aşağıdaki hususlar üzerinde anlaşmaya varmışlardır.
MADDE 1.
Kıbrıs Cumhuriyeti, kendi bağımsızlığını, toprak bütünlüğünü ve güvenliğini devam ettirmeyi ve anayasaya saygıyı güven altına almayı üstlenir. (taahhüt eder)
Kıbrıs Cumhuriyeti, ayrıca tümüyle veya bir bölümüyle herhangi bir devlet ile hiçbir şekilde siyasi veya ekonomik bütünleşmeye girmeyeceğini taahhüt eder. (sorumluluğunu yüklenir)
Kıbrıs Cumhuriyeti, bu maksatla adanın gerek birleşmesini, gerekse taksimini doğuracak doğrudan doğruya (direkt olarak) veya dolaylı olarak gerçekleştirmeye yardımcı ve teşvik edici tüm hareketleri yasaklar.
MADDE 2.
Yunanistan, İngiltere ve Türkiye, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin 1’nci maddede belirtilen taahhütlerini kaydederek, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin bağımsızlığını, ülke bütünlüğünü, güvenliğini ve anayasanın temel maddeleri ile oluşan durumu (state of affairs) tanırlar ve garanti ederler.
Yunanistan, İngiltere ve Türkiye, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin diğer herhangi bir devlet ile gerek birleşmesini. gerekse Ada’nın taksimini doğrudan doğruya, veya dolaylı olarak gerçekleştirmeye yardım ve teşvik edici bir amacı olan tüm hareketleri kendi yetki ve ilgileri oranında önlemeyi üstlenirler.
MADDE 3.
Bu Antlaşma hükümlerinin herhangi birinin ihlali (çiğnenmesi) halinde Yunanistan, Türkiye ve İngiltere bu hükümlere saygıyı sağlamak için gerekli girişimlerin yapılması ve önlemlerin alınması maksadıyla aralarında danışmalarda bulunmayı üstlenirler.
Üç garantör devletten biri, birlikte veya birbirlerine danışarak (işbirliği halinde) hareket etmek olanağı bulunmadığı taktirde, bu antlaşmanın oluşturduğu durumu (state of affairs) münhasıran yeniden oluşturmak gayesi ile hareket etmek hakkını korumaktadırlar.
MADDE 4.
Bu antlaşma imza edildiği gün yürürlüğe girecektir.
Yüksek Akit Taraflar, Birleşmiş Milletler Şartının (charter) 102’nci maddesi hükümlerine uygun olarak bu antlaşmayı Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliğine en kısa sürede kaydettirmeyi üstlenirler. |
