Hani bir daha asla bir banka battığında vergi mükelleflerinin cebinden para çıkmayacaktı? Lehman yatırım bankasının iflası ve sonrasında gelen küresel mali krizin ardından siyasiler bu vaatte bulunmuştu. Milyarlarca dolarlık vergi parasıyla sendeleyen bankalara destek çıkıldı. Şimdi ise Avrupa bankaları yine tökezliyor ve yine milyarlarca euroluk vergi parasıyla kurtarılıyor. Çünkü Yunanistan'ın önde gelen bankaları yardım paketinden 25 milyar euro aldığında çok da farklı birşey gerçekleşmiş olmayacak.
Artık güven kalmadı
Bankaların çöküşünün nedeni, ülkedeki politikacılara güveni kalmayan müşterilerin kitleler halinde çektiği paralar. Ya da Alman Maliye Bakanının kötü bir adam olduğuna ve tüm tasarruflarını ellerinden alacağına inanmaları. Veya gözden kaçmayacak birşeyi görüyor olmaları. Yani ‘ilk iki paket Yunanistan'ın durumunu düzeltememişken üçüncü paket ne işe yarayacak‘ düşüncesi.
Hayır, durum daha karmaşık. Yunanistan dibi olmayan bir kuyu ve üçüncü yardım paketinin yapabileceği tek şey, yine bir süreliğine rahatlama. Yunanistan'ın kasasına beş yıl içinde 240 milyar euroluk acil kredi akıtıldığı iki paketin ardından da öyle olmuştu. 2012 başındaki 107 milyar euroluk borç traşında da. Her bahse girilir: İki, üç yıl içinde sirtaki baştan oynanmaya başlayacak, tek farkı Aleksis Zorbas'sız olacak. Başka bir sürü çözüm bekleyen sorunla karşı karşıya olan Avrupalıların sinirleri yine gerilecek.
Grexit yanlış yol
Peki şimdi ne yapmak gerekiyor? Ünlü bir Münihli iktisatçının önüne uzatılan her mikrofona söylediği gibi Yunanistan'ı Euro Bölgesi'nden atmak ve Drahmi'ye geri döndürmek mi? Birleşik bir Avrupa yönündeki harika fikir bizim için bu kadar mı değersiz? ‘Bunlar yapamıyor, atalım‘ düşüncesi mi? Tabii ki Avrupa projesinin çok büyük yapısal hataları var. Atina'nın krizi bu hataları görmemize ve düzeltmeler yapmamıza yardım ediyor. Ama Avrupa dayanışmadan yana tavır koymalı, Yunanistan sorununu ortaklaşa çözebilecek bir yol bulabilmeli.
Dayanışma Avrupa'nın erdemi olmalı
Şu an kurtuluş yönünde güçlü bir hamleye ihtiyaç var. Uluslararası Para Fonu'nun da savunduğu radikal bir borç traşı bunun tek yolu… Ama kredi ödeme vadelerinin 60 yıla çıkarılması da yanlış çözümdür. Bugün yaşayıp o günleri görebilecek kaç kişi var ki! Gerekli olan cesaret. Gerektiğinde bedeli koltuğunu terk etmek de olsa gerçeği görecek cesaret lazım.
Yunanistan'a gelir sağlayacak bir ekonomik sistem ve vergileri toplayacak bir vergi sistemi oluşturacak fırsat tanınmalı. Yunan halkına paralarını yurtdışına çıkarmamalarını sağlayacak perspektif sunulmalı.
Marshall planı
Bunu Tsipras başbakanlığında yapmak mümkün mü, tartışılır. Tsipras hükümeti şimdiye kadar sadece ülkeye para kaybettirdi. Ama sonuçta bunun kararını Yunanlar vermeli. Şu an görünen, ülkenin erken seçimlere doğru yol aldığı. Avrupa yapabileceğinin en iyisini yapıp, Yunanistan için bir nevi Marshall planı ile yardım elini uzatmalıdır. Bu, sadece Atina'da değil, diğer Avrupa başkentlerinde de sayıları giderek artan Avrupa düşmanı güçlere de verilecek en iyi yanıt olur.
