Roma İmparatoru Marcus Aurelius'un Boubon Antik Kenti'nden kaçırılarak yurt dışına çıkarılan bronz heykeli, 65 yıl sonra Türkiye'ye iade edildi. Amerika Birleşik Devletleri'nin Ohio eyaletinde bulunan Cleveland Sanat Müzesi'nde düzenlenen resmi törenle gerçekleştirilen teslim sürecine, Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı da katıldı.
Cleveland Sanat Müzesi koleksiyonunda yer alan ve Marcus Aurelius'u bir filozof olarak betimleyen nadir bronz eser, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın yürüttüğü uzun soluklu diplomatik, hukuki ve bilimsel çalışmalar neticesinde Türkiye'ye kazandırıldı.
"Marcus Aurelius ait olduğu topraklara dönüyor"
Müjdeli haberi sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımla duyuran Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı, şu ifadelere yer verdi:
"1960'lı yıllarda Boubon Antik Kenti'nden yasa dışı yollarla yurt dışına çıkarılan ve Roma İmparatoru Marcus Aurelius'u filozof kimliğiyle betimleyen eşsiz bronz heykel, 14 Nisan 2025 tarihinde Cleveland Sanat Müzesi'nde düzenlenen törenle resmen Türkiye'ye iade edilmiştir.
Yaklaşık 65 yıl süren bilimsel, hukuki ve diplomatik girişimlerin ardından, Marcus Aurelius'un heykeli nihayet ait olduğu Anadolu topraklarına dönmektedir.
Söz konusu eser, Türkiye'ye getirilişinden önce, üç ay süreyle Cleveland Sanat Müzesi'nde özel bir sergi kapsamında ziyaretçilerin ilgisine sunulacaktır. Temmuz ayında ise ülkemizde, kendi kültürel bağlamı içerisinde yeniden hayat bulacaktır.
Böylelikle, Marcus Aurelius'un uzun yolculuğu, ait olduğu topraklarda son bulmuş olacaktır.”
Teslim töreninin ardından, eser Türk ve Amerikan kurumları arasındaki iş birliğini vurgulamak amacıyla Cleveland Sanat Müzesi'nde üç ay süreyle özel bir sergide yer alacak. Heykelin Temmuz 2025'te Türkiye'ye getirilerek ait olduğu topraklara kavuşması bekleniyor.
Boubon'dan Cleveland'a uzanan kaçakçılık hikâyesi
Marcus Aurelius heykeli, 1960'lı yıllarda Burdur'daki Boubon Antik Kenti'nde gerçekleştirilen izinsiz kazılar sonucu gün yüzüne çıkarılmış, ardından yasa dışı yollarla Türkiye dışına çıkarılmıştı. 1980'li yıllardan itibaren Cleveland Sanat Müzesi koleksiyonuna dâhil edilen eser, Türkiye tarafından onlarca yıl süren titiz takibe konu oldu.
Boubon kökenli eserler, Prof. Dr. Jale İnan'ın öncülüğünde yapılan akademik çalışmalarla uluslararası kamuoyunun gündemine taşınırken, 2021 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın New York Manhattan Bölge Savcılığı ve ABD İç Güvenlik Soruşturmaları Birimi (HSI) ile kurduğu iş birliği sürecin seyrini değiştirdi. Bu iş birliği sayesinde Lucius Verus, Septimius Severus ve İmparator Caracalla'ya ait heykellerin de aralarında bulunduğu çok sayıda Boubon kökenli eser Türkiye'ye kazandırıldı.
Bilimsel kanıtlarla gelen adalet
Heykelin Boubon Antik Kenti'ndeki Sebasteion yapısına ait olduğu; arkeolojik bulgular, akademik yayınlar, tanık ifadeleri ve bakanlık arşivlerinden elde edilen belgelerle bilimsel olarak ortaya kondu. Bu bulgular ışığında, Manhattan Bölge Savcılığı ve HSI 2023 yılında heykele el koydu.
Cleveland Sanat Müzesi'nin kaygılarını gidermek amacıyla 2024 yılında Türk ve Amerikalı uzmanlarca ortak çalışmalar yürütüldü. Heykelin silikon ayak kalıplarının Boubon'daki kaidelerle birebir uyum göstermesi, ayrıca Almanya'daki Curt Engelhorn Arkeometri Merkezi'nde yapılan analizlerin eserin uzun süre Boubon'da toprak altında kaldığını doğrulaması, iade kararını pekiştirdi.
Cleveland Sanat Müzesi, Türkiye'nin sunduğu kapsamlı bilimsel veriler karşısında etik ve yapıcı bir yaklaşım sergileyerek eserin iadesini kabul etti. Marcus Aurelius heykelinin Türkiye'ye dönüşü, kültürel mirasın korunması adına uluslararası düzeyde örnek bir iş birliği modeli olarak öne çıkıyor.
