Kolluk gücünün ve hükümetlerin, çeşitli talepleri nedeniyle bunalan Twitter'ın kurucusu Jack Dorsey'in, Twitter'da henüz CEO iken başlattığı "merkezi olmayan" sosyal medya uygulaması Bluesky, perşembe günü 15 milyon $'lık Seri A yatırımı aldığını duyurdu. Uygulama geçen yıl da 8 milyon $'lık tohum (seed) yatırımı almıştı.
Fonlama turunu Blockchain Capital liderliğinde Alumni Ventures, True Ventures, SevenX, Darkmode'dan Amir Shevat, Kubernetes'in ortak yaratıcısı Joe Beda ve diğerlerinin katılımı oluşturdu.
Fonlamanın nedeni, Musk'ın hem şahsi, hem de X ile ilgili yaklaşımları nedeniyle son 1 ayda Bluesky'a yaklaşık 3 milyon yeni kullanıcı eklenmesi. Böylece toplam kullanıcı tabanının 13 milyona ulaştığı kaydediliyor.
Bluesky konuyla ilgili olarak blog duyurusunda şunları belirtti:
"Bu yeni bağış ile Bluesky topluluğunu desteklemeye ve büyütmeye, Güven ve Emniyete yatırım yapmaya ve ATmosphere geliştirici ekosistemini desteklemeye devam edeceğiz. Ayrıca, daha yüksek kaliteli video yüklemeleri veya renkler ve avatar çerçeveleri gibi profil özelleştirmeleri gibi özellikler için bir abonelik modeli geliştirmeye başlayacağız. Bluesky her zaman ücretsiz olarak kullanılabilir olacak — bilgi ve sohbetin kilitli olmaması, kolayca erişilebilir olması gerektiğine inanıyoruz. Hesapları yalnızca ücretli bir kademeye abone oldukları için yükseltmeyeceğiz.
Ayrıca, sanatçılar, yazarlar, geliştiriciler ve daha fazlasını içeren canlı içerik oluşturucu topluluğumuzla gurur duyuyoruz ve onlar için de gönüllü bir para kazanma yolu oluşturmak istiyoruz. Planımızın bir parçası olarak, insanların en sevdikleri içerik oluşturucuları ve projeleri desteklemeleri için ödeme hizmetleri oluşturmak yer alıyor. Bu geliştikçe daha fazla bilgi paylaşacağız."
Bu ifadelerle gördüğünüz gibi, X hedefleniyor. Ama zaten Bluesky'ın 3 milyonluk yeni kullanıcı artışının, X'in blok özelliğindeki son değişikliklerden ve üçüncü tarafların kullanıcıların herkese açık gönderilerinde yapay zekayı eğitmesine izin verme hamlesinden rahatsız olan X kullanıcılarından geldiği notu var.
Bluesky geliştiricisi Paul Frazee daha açık konuşuyor;
"Twitter'ın abonelikleri yapma şekli, temelde bluesky'nin bunları nasıl yapmaması gerektiğine dair bir taslaktı. Görünürlük elde etmek veya abone olduğunuz için bluecheck almak gibi 'kazanmak için ödeme' özellikleri tamamen yanlış ve ağı herkes için mahvediyor."
Jack Dorsey, Mayıs'ta ayrıldı
Bluesky başlangıçta Twitter'ın içinde doğdu. Eski CEO Jack Dorsey'in sosyal medyanın geleceğinin nasıl olması gerektiğine dair vizyonu olarak kuluçkaya yatırıldı. Dorsey daha sonra Twitter’dan ayrılıp, Bluesky için çalışmaya başladı. Bu yıl ise Dorsey mayıs ayında yönetim kurulundan ayrıldı. Ama vizyonu ve ilk hedefleri aynen devam ediyor. Mastodon gibi Bluesky'nin açık kaynak olan AT Protokolü de merkeziyetsiz. Yani bireyler kendi sosyal sunucularını ve uygulamalarını kurabilir ve şirket dışındaki kişiler nasıl ve neyin geliştirildiği konusunda şeffaflığa sahip olur.
Blog açıklamasında uygulamalar konusunda da bilgi veriliyor;
"Bluesky'nin açık teknolojisi AT Protokolü, tüm bir uygulama ekosistemini mümkün kılıyor. Geliştiricilerin Bluesky uygulamasından tamamen farklı amaçlarla kendi uygulamalarını oluşturmaya başlamış olmasından heyecan duyuyoruz. Örneğin, Smoke Signal bir etkinlik uygulaması, Frontpage bir web forumu ve Bluecast bir ses uygulaması (lisanslı şarkılarla karaoke içerir)! Abonelikler, alan adı kayıtları ve yaratıcılara yapılan ödemeler gibi para kazanma stratejilerinin bu bağımsız uygulamaların da büyümesini sağlayacağını varsayıyoruz."
Bluesky son 1 yılda neler yaptı?
Blogda son 1 yıla dair bir özet var. Geçen yılın tohum yatırım turumu sonrası yapılanlar şöyle özetleniyor;
-Davet usulü katılımla oluşan 1 milyon kullanıcıdan, 1 yıl içinde Amerika Birleşik Devletleri, Brezilya, Japonya, Birleşik Krallık, Almanya ve daha birçok ülkeden 13 milyon kullanıcıya ulaşıldı.
-Kendi kendine barındırıcılar ve geliştiriciler için federasyon başlatıldı. Şimdi Bluesky dışında 1.000'den fazla başka kişisel veri sunucusu (PDS) var.
-Özel beslemeler başlatıldı, algoritmik seçim gerçeğe dönüştürüldü. Şimdi Bluesky'da 50 binden fazla besleme var.
-Taciz karşıtı araçlara ve Güven ve Emniyete büyük yatırımlar yapıldı.
-Etiketleme hizmetleri oluşturuldu ve herkesin istiflenebilir moderasyonun temel parçalarını çalıştırma olanağı açıldı. Ayrıca, bir moderasyon aracı olan Ozone açık kaynaklı hale getirildi.
-Doğrudan mesajlaşma, GIF'ler ve video gibi çok talep gören özellikler yayına alındı.
-Toplulukların gizliliği koruyarak birbirlerini bulmalarına yardımcı olmak için başlangıç paketleri gibi yenilikçi özellikler sunuldu.
-Bluesky entegrasyonlarını eklemek için Buffer ve alan adı satışı için Namecheap gibi kuruluşlarla ortaklık kuruldu.
-Geliştiricilere 1000 dolarlık hibe verildiği duyuruldu ve geliştirici dokümantasyonu, konuşmalar ve ortaklıklar aracılığıyla ATmosphere'in büyümesi desteklendi.
-Yeni bir logo ve herkese açık bir web arayüzü eklendi.
Son olarak eski sosyal medya çağının sona erdiğini belirten Bluesky şöyle diyor;
"Geleneksel sosyal medya şirketleri çevrimiçi ortak alanları kuşattı, bağımsız geliştiricileri dışarıda bırakmak için API'lerini kilitledi ve bizi tahminde bırakan kara kutu algoritmaları devreye soktu. Eski sosyal çağı sona erdi — Bluesky'da, size seçim ve gücü geri veriyoruz."
Merkezi olmayan ağ ne demek?
Bluesky, "Merkezi olmayan" hedefiyle kurulan bir sosyal ağ'dır. Yani bu sosyal ağ, merkezi bir sunucu yerine birbirinden bağımsız sunucularda çalışır. Açık kaynaklı yazılıma dayanır ve Twitter gibidir ama "Blok Zinciri (BlockChain)" teknolojisi, veri girişlerinin dünyanın herhangi bir yerindeki sunucularda saklanmasına olanak tanır. Veriler, ağdaki herkes tarafından neredeyse gerçek zamanlı olarak görüntülenebildiği için şeffaflığı teşvik eder.
Merkezi olmayan sosyal ağlar kullanıcılara daha fazla kontrol ve özerklik sağlar. Bir birey kendi sosyal ağını kurabilir ve nasıl işleyeceğini ve kullanıcıların ne söyleyebileceğini belirleyebilir. İçeriğin bir şirket tarafından izlenmesi yerine, federasyonlu bir sosyal ağın (fediverse) kurucusu site için kabul edilebilir davranış şartlarını belirleyebilir.
Günümüzde büyük sosyal medya sitelerini kâr amacı günden büyük şirketler kontrol ediyor ve bu şirketlerdeki kullanıcı etkileşim kurallarını da küçük bir grup insan belirliyor. Ayrıca bu şirketler kendi varlıklarını sürdürmek ve para kazanmak uğruna hükümetlerin kurallarına da uymayı tercih ediyorlar. Bu da, kullanıcılar arasında ifade özgürlüğü ve sansür konusunda endişelere yol açıyor.
Merkezi olmayan sosyal medyanın avantajları arasında sansüre karşı direnç, kişisel veriler üzerinde sahiplik ve kullanıcı tarafından oluşturulan içerik üzerinde gelişmiş kontrol bulunur. Başka bir deyişle, kullanıcılar sansürü kabul etmez ve içerikleri üzerinde son sözü söylemekte ısrar ederler. Bu, ister bir şirket ister site yöneticisi olsun, hiç kimsenin kullanıcılar tarafından oluşturulan içerikte değişiklik yapamayacağı anlamına gelir. Ayrıca, hiç kimse kullanıcılar tarafından oluşturulan içeriği kaldıramaz.
Füsun Nebil kimdir?
Füsun Sarp Nebil, İstanbul, Bakırköy'de doğdu. Eğitimini Çanakkale, İzmir ve İstanbul'da yaptı. Evli, 2 çocuk sahibidir. Denizcilik meraklısıdır (amatör kaptan).
Master derecesini Istanbul Teknik Üniversitesi Nükleer Yüksek Mühendisliği bölümünden aldı (Şimdi Enerji Enstitüsü). THY, Nasas Alüminyum Fabrikası ve Alemdar Holding Grubunda çeşitli görevlerde bulundu.
1997 Türkiye'nin ilk ISP'lerinden Alnet'in Genel Müdürlüğüne getirildi. 1999 yılında turk-internet.com'un da dahil olduğu çeşitli siteleri yayınlayan Intervizyon Ltd. şirketini kurdu. Şirket halen Kadinvizyon.com gibi başka siteleri de yönetmektedir.
1998 - 2011 arasında Ulaştırma Bakanlığı tarafından kurulan İnternet Kurulu üyeliği yaptı. Devletin özel sektörü aldığı çeşitli komisyonlarda çalıştı. 2016'dan beri TOBB Telekom Meclisi üyesidir.
Nebil, Eylül 2001 yılında Birleşmis Milletler tarafından Türkiye'den seçilen başarılı iş kadınları arasında yer aldı (UNECE INCLUDES 9 TURKISH BUSINESSWOMEN ON ITS LIST).
2010-2013 arasında Türkiye Dijital Oyun Federasyonu Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yaptı.
2011 - 2015 arasında 4 yıl Eutelsat Avrupa TV Ödüllerinde Jüri Üyeliği görevi aldı.
Türkiye İhracatçılar Merkezi dahil, çeşitli projelerde "Bilişim ve İletişim Sistemleri Danışmanlığı" vermektedir. Konusuyla ilgili olarak TV programlarına ya da konferanslara katılarak, konuşma yapmaktadır. Yazıları internet üzerinden turk-internet.com sitesinin yanısıra, yetkinreport.com, bilisimdergisi.org.tr, Boğaziçi Üniversitesi Mezunlar Derneği Dergisi, 21.Yüzyıl Türkiye Enstitüsü, Güncel Hukuk Dergisi, Ankara Baro Dergisi, journo.com, Tüketiciler Birliği Etikett gibi çeşitli ortamlarda yayımlanıyor.
2014 yılından beri T24'te yazıyor.
Türk Telekom ve Turkcell konusunda araştırmaları ve uzmanlığı var. 2018 nisan ayında "Bitcoin ve Kripto Paralar" isimli ilk kitabı yayınlandı.
Detaylı bilgi için https://wiki-turk.com/fusun-sarp-nebil/ adresine bakabilirsiniz.
|