Tip 1 diyabetliler için, diyabetli çocuklar için yıldızın parladığı an (tarihteki belirleyici An-S. Zweig), hiç kuşkusuz insülinin bundan 103 yıl önce keşfedilmesiydi. Aslında bu anı güneşin doğuşu olarak nitelemek daha doğru, çünkü insülinden önce tip 1 diyabetliler kısa süre içinde hayatlarını kaybediyordu.

İnsülinden sonra birçok önemli gelişme oldu ama bunların içinde sensörlerin 2015’te kullanılmasının onaylanması tip 1 diyabetlilerin yıldızının parladığı ikinci büyük an olarak anılmayı hak ediyor. Çünkü sensörler sadece glukoz ölçümünü sürekli ve kolay hale getirdiği için değil, otomatik insülin pompaları gibi insülin tedavisini mümkün olduğunca pankreasa yaklaştıran teknolojilere kapı açtığı için önemli bir gelişme. O kadar ki, günümüzde tünelin ucundaki ışık olarak görünen hücre tedavisini beklerken “tip 1 diyabeti teknoloji ile iyileştirmek” kavramını kullanabiliyoruz.

Sensörler diyabetli çocukların “üçüncü gözü-glukoz gözü” olarak işlev görüyor ve glukoz seyrinin gece ve gündüz, eksiksiz bir tablosunu görmemizi sağlıyor, korku yerine, bilgiye dayalı tip 1 diyabet tedavisini mümkün kılıyor, ailelerin kâbusu olan gece kan şekeri düşüklüğünü ve korkusunu önlüyor, diyabete bağlı stresi belirgin ölçüde azaltıyor. Bütün bunların yanında sensörler, başta Hba1c olmak üzere, glukoz izlem parametrelerinin iyileşmesini, uzun dönemde komplikasyonların % 40 oranında azalmasını sağlıyor. Ben o yüzden, uzun süredir sensörleri, diyabetli çocukların kaderini değiştiren en önemli ilerleme olarak tanımlıyorum.

Sensörler için “baş koymak”

Bir şey bulmak kadar, o buluşa ve bilimsel ilerlemeye insanların adil bir şekilde erişimi önemlidir. Bu fikrin öncülerinden birisi insülini keşfeden Frederic Banting’tir; 23 Ocak 1923'te Banting, Best ve Collip insülin için Amerikan patentlerini almaya hak kazandılar ve patentlerle ilgili haklarını Toronto Üniversitesi'ne tanesi 1 dolara sattılar. Banting özellikle şöyle dedi: "İnsülin bana ait değil, dünyaya ait." Onun arzusu, buna erişmesi gereken herkesin buna sahip olmasıydı.

Ben de bir grup arkadaşımızla beraber, son yedi yıldır sensör mücadelesine “baş koyduk” diyebilirim. Sayınca sadece biz ekip olarak yedi yılda 45 kalem aktivite yapmışız. Başka vakıfların, derneklerin, bizim çocuk endokrin derneğinin ve diyabet çalışma grubumuzun yaptıklarını, bireysel birçok başka çabayı da düşünürsek büyük bir yekün tutuyor.

Dün akşam (9 Aralık 2024) akşamı Sayın Cumhurbaşkanının açıkladığı üzere yedi yıldır hep beraber verdiğimiz mücadele sonuç verdi ve sensörler 18 yaş altı tüm tip 1 diyabetli çocuklar için ayrımsız SGK kapsamına alındı. Çok mutluyuz. Çok sevinçliyiz. Öğrendiğimize göre SGK aylık 3500 TL destekte bulunacak. Aslında bu ülkemizde 30 bin civarındaki tip 1 diyabetli çocuk için yılda 1 milyar civarında bir destek demek. Hiç kuşkusuz daha fazla miktarda desteği hepimiz isterdik ama şimdi bunun kıymetini bilme, bu desteği hak etme, ülkemizdeki tip 1 diyabetli çocukların bakımını ilerletme, bunun için kol kola verme zamanı.

Bugünün ülkemizdeki tip 1 diyabetli çocuklar için önemli bir gün olduğu düşüncesi ile 30 bin tip 1 diyabetli çocuk ve ailesine sevinçle sarılıyorum. Kapısını çaldığım herkese, diyabetli çocuklara destek olmayı üstüne vazife olarak gören bütün dostalarımıza, beraber mücadele verdiğimiz arkadaşlarımıza tekrar tekrar çok teşekkür ediyorum.

Bundan sonra bu hakkın 18 yaş üstünü kapsaması, sensörler için desteğin artırılması ve insülin pompalarına adil erişim sağlanması için çaba göstermeye devam edeceğiz.

Tabi şimdi işin ticaretini yapan birçok firma da ucuz ama güvenli olmayan, çocuklarda yayınlanmış klinik çalışması olmayan sensörleri pazarlayarak, SGK desteğinden pay kapmak için atağa geçecek. SGK yetkilerinin buna izin vermeyeceğini, sensörler ile insülin dozları dahil diyabet tedavisi ile ilgili birçok hassas ve önemli kararlar verildiğinden SGK tarafından desteklenecek sensörlerin klinik araştırma verilerine göre kaliteli ve güvenilir olmasının sağlanacağını, bu amaçla ödenecek sensörlerin bir bilim kurulunca belirleneceğini düşünüyorum.

Sonsuz teşekkürler

Son 7 aydır ise sensör mücadelesinin odağına Maliye Bakanlığını koyduk ve Kasım ayından itiberen bu konuda emek veren dernekler ve arkadaşlarla tam saha pres yaptık diyebilirim. Haklıydık, kazanacağımızı biliyorduk ve kazandık. 

Bundan iki hafta kadar önce yaptığım bir paylaşımda “Dileriz bu yıl bitmeden ülkemizi diyabet teknolojilerine adil erişim açısından bir adım atılır ve o zaman hepimize hükümeti ve SGK yetkililerini alkışlamak düşer” demiştim.

Şimdi ayağa kalkarak sensörlerin 18 yaş altındaki diyabetli çocuklar için SGK kapsamına alınmasına onay veren sayın Cumhurbaşkanımıza, konuyu yakından takip eden sağlık bakanımıza, maliye bakanımıza, çalışma ve sosyal güvenlik bakanımıza, grup toplantılarında konuyu gündeme getiren ana muhalefet partisi liderine, emeği olan bütün bürokratlara bütün içtenliğim ile yürekten teşekkür ediyorum.