Bu kurgu mu, gerçek mi, gerçeğin ötesi mi, başladı mı, bitti mi, içinde sonsuza kadar hapis mi kaldım bilmiyorum. Bilmek de istemiyorum. Kendimi yalnızca şarkıya bırakmak ve sonsuza dek onu dinlemek dileğim. Gözlerimde yaşlar, içimde sana ve denize olan aşkımla kaybolmak, dans ettiğim dalgaların arasında ve senin güzel bakışından çaldığım ışıkla yitip gitmek, ayın bitimsiz döngülerinde...

Hayat o kadar karmakarışık ki, hayatı izlemek zorundayım yazarken. Ben inançsızım. Yalnızca kadere, şansa ve rastlantılara inanırım. Bir de aşka. Öncesine, sonrasına, yeryüzüne ve gökyüzüne değil; ben yalnızca denize inanırım.

Fotoğraf: Talat Kırış

Böyle olacağı belliydi. Bir gece vakti ulaştık Tejo Nehri'nin kıyılarına. Üç arkadaşdık. Zorlu denizlerden, büyük dalgalardan, kafadan esen rüzgarlardan, okyanustan selametle çıkıp geldik Lizbon'un kıyılarına. Nehrin akıntısı, gecenin sisi, limanın daracık girişi. Şafakla beraber maceranın nabzı gibi atıyordu. Bir şehre denizden girmek başka şeye benzemez; arabayla, uçakla gelmek gibi değildir. Kadim ruhlar eşlik eder size. Hele de okyanus kıyısındaki bir şehre geliyorsanız. Etrafta teknelere saldıran katil balinalar varsa ve içten içe bize de saldırsalar diyorsanız; ama onlar olmasa da başka balinalar, yunuslar ve deniz kuşlarıyla giriyorsanız yüzyıllarca bu nehirden çıkıp dünya okyanuslarına açılan denizcilerin dümen suyundan Lizbon şehrine; deniz pirleri el vermiş, yol vermiş demektir. Selametle…

Fotoğraf: Talat Kırış

Az önce indim 28 numaralı tramvaydan. Kargacık, burgacık yokuşlarda, ağır yüküm sırtımda, ezgilerin kanyonlarında yolumu bulmaya çalışıyorum. Küçücük bir odaya varıyorum, boynumda balina dişinden oyma bir kolye. Yıllar var Grönland'da bir balıkçıdan almıştım. Lizbon'da, Alfama'da, şehrin Fado hikâyelerinin yazıldığı mahallesinde kalıyorum. Buğulu sesler, yanaklara tutunmaya çalışan göz yaşları. Fado nedir ki? Kader, alın yazısı. Alfama'da sokaklar daracık, yüz yıldır değişmemiş. Aynı nezelmiş çarşaflar asılı binalardan sarkan tellerde, aynı hüzünlü yüzler pencerelerde. Ve denize kurban verdikleri adamlar, geceyarıları rüyalarında kadınların. Aşk acısı. Hayat acısı, Saudade. Ben sokaklara yalan söylüyorum sabahlara kadar, üzülmesinler diye.

Fotoğraf: Talat Kırış

Lizbon'un Alfama mahallesinde Fado müzesinin az yukarısında küçük odam. Kulaklarımda sonsuza kadar Cançao Do Mar çalıyor, Denizin Şarkısı. Müzedeki sergide Celeste Rodriguez'in hayatına adanmış bir sergi var. Ablası Amalia Rodriguez'i biliyoruz hepimiz. Fado'nun süperstarı. Kardeşi gölgesinde kalmış sanki. Biraz Gönül Yazar, Belkıs Özener hikâyesi gibi. Sergi Celeste'ye gecikmiş bir hediye. Celeste Rodriguez ölmemiş yaşamış da yaşamış, 95 yaşına kadar Fado söylemiş. Yüzündeki kırışıklardan akan ezgiler dudaklarında kıpkırmızı bir rujla mühürlenmiş, Alfama sokalarına dökülmüş, denizin gözyaşaları gibi. 35 yıl Alfama sokaklarında şarkı söylemiş Celeste. Ablası dünya çapında bir yıldızken, onun o ş'li lisanstan çıkan yalvarışları Alfama'nın daracık sokaklarından yükselmiş.

Müzeden çıkıyorum geceye vuruyorum kendimi. Daracık sokaklardan merdiven gibi gökyüzüne dayanmış yokuşlara. Loş sarı bir ışık, tarihin yanar döner yansımalarına, yalanlarına kanmış gibi yapıyor. Denizin şarkısı esir alıyor beni, kulaklarım kanıyor, ben kanıyorum. Birader Mırç da yok yanımda, İstanbul da. Yağmur da yağmıyor ki sokaklar ferahlasın. Teknem kuzeyde beni bekliyor, uzun dişli balinalar beni bekliyor, kuzeyin soğuklarının bıçak gibi kestiği suratlarıyla İnuitler beni bekliyor ve ben Cançao Do Mar'ı dinliyorum. Önce Celeste'den, sonra Amelia'dan, sonra Dulce Pontes'ten, sonra Tejo Nehri'nin kıyısında ağlara takılmış bir deniz kızının ağlamaklı sesinden.

"Teknemde dans etmeye gidiyorum, merhametsiz denizin ötesine. Senin güzelliğinden çaldığım eşsiz ışıkla birlikte. Gel ve kalbimin dansını izle. Eğer teknemde dans ediyorsam zalim denize açılmıyorum demektir. Ama şarkı söylemek için nereye gittiğimi sana söylemeyeceğim. Ah seninle gülümsemek, dans etmek, yaşamak ve hayaller kurmak var. Gel ve denizin doğru cevap olup olmadığına bak, gel ve kalbimin raks edişine bak. Eğer kalbimde dans ediyorsam, zalim denize açılmamışım demektir. Ve şarkı söylemek için nereye gittiğimi sana asla söylemeyeceğim. Ah seninle birlikte gülümsemek, dans etmek, yaşamak ve beraber hayaller kurmak var ." 

Aşk denize, deniz şaraba karışıyor. Daracık sokalarda şarabın üç rengi Alfama yokuşlarını boyuyor. Kırmızı, beyaz ve yeşil. Yaşlı bir müzisyen çıkıyor bir Fado mekanından, sanki Celeste'nin kırışıklarında yaşıyor. Burada hayat donmuş kalmış. Hotel California gibi istediğin zaman çıkış yapabilirsin ama asla ayrılamazsın. Hava sıcak, bedenimi ruhumu esir almış zalim denizin özlemi. Artık durmak yok, uyumak yok, dinlenmek, konuyu değiştirmek yok, artık yalnızca denizin o titrek şarkısı var Cançao do mar...