Bu nasıl başlık, neyi, kimin hangi durumunu anlatıyor?

Liang Wenfeng 1985’te, Çin’de Guandong eyaletinin Milliling köyünde dünyaya gelmiş. Köy nüfusunun çoğu akraba olmalı ki, Liang yaygın bir soyadı. Wenfeng mühendislik eğitimi almış, elektronik bilgi mühendisi. Hep sorduğu soru, fiyatları modellemenin bir yolu olmalı.

Uygulamada fiyatlama konusuyla on yıl kadar önce bir Alman danışmanlık şirketini Türkiye’ye getirerek ilgilendim. İktisat teorisi arz eğrisiyle talep eğrisinin kesiştiği noktada fiyatın oluştuğunu söyler. Gerçek dünyaya bir adım daha yaklaştığımızda maliyet artı kâr fiyatı verir veya rakibin fiyatına nispetle fiyatın belirlendiğine inanılır. Birçok şirket bu danışmanlık hizmetini aldı, yararlandı. Şirket faaliyetini sürdürüyor. Ben iyilik yaptım, attım denize, balık bilmezde halik bilir.

Sözünü ettiğim fiyatlama danışmanlığı ise davranışçı okul öğretisine göre, tüketicilerin eğilimlerini ve şirketin pazar payını mı yoksa nakit girişini mi öncelediğine bakarak çalışır. Wenfeng’in fiyat modellemesi yapay zekâ, büyük veri gibi parametrelere bakarak fiyat belirler. Zaten O da bunu modellemenin peşinde.

Liang Wenfeng’in şirketi olan DeepSeek aralık ayında R1 adıyla 671 milyar parametreli “açık kaynak” AI modelini kullanıma sundu. Modelin kullanım maliyetinin Sam Altman’ın “Open AI modeliyle kıyaslanmayacak kadar küçük olması, ocak ayı biterken IT ve özellikle AI ekonomisi salladı. Borsa değeri göğe erişen grafik işlemci üreticisi NVIDIA’nın hisseleri önemli ölçüde düştü, sonra biraz toparlandı.

Bu arada DeepSeek de NVIDIA’nın grafik işlemcilerini kullanıyor, ama kullandığı işlemci sayısı, Open AI ve diğer Silikon vadisi şirketlerine göre çok daha az. DeepSeek, Open AI’dan 20-40 kat daha ucuza çalışıyor. Hardware, makine piyasası bundan önemli zarar görüyor. Yazılım sektörü kazançlı çıkıyor. İşi bozulanlar yalnız bunlar değil, kantitatif analizcilere de iş kalmıyor. Liang’ın hedefi, AGI sayesinde işlemlerde insan faktörünü ortadan kaldırmak. Böylece karar sürecinin arkasındaki tüm işlemleri mevcut bilgisayar sistemiyle yazılım yapacak.

David-Goliath ya da Davut-Cavut kavgasının güncelleşmiş halini görüyoruz. Microsoft CEO su Satya Nadella olanları, yapay zekanın sıradanlaşması (commoditization) olarak yorumluyor.

Bu aynı zamanda ünlü “İstanbul’da kelebeğin kanat çırpmasının, yer kürenin 180 derece ters tarafında, örneğin Seattle’da fırtınalara neden olması gibi bir olay.

Wenfeng matematiği AI “devriminin” tüm finansman verilerini değiştirmeyi vaat ediyor. Bu nedenle başlıkta alıntıladığım ifade ortaya çıkıyor. Bu ifadenin aslı ise Truffaut’nun, Alfred Hitchcock’la yaptığı sohbetin yayınlandığı Hitchcock by Truffaut adlı kitapta yer alıyor.

Chat GPT’nin arkasındaki open AI sisteminin yaratıcısı, yapay zekâ dünyasının yeni peygamberi Sam Altman, arkasından APPLE patronu Tim Cooks piyasaların ateşini düşürmek, kendilerine olan güvenin sarsılmasını önlemek için açıklamalar yaptı.

Yurttaşlarımız böyle konulardan çok uzakta oldukları, yönetenler böyle olayların olduğu dünyada yaşamadıkları, tüm medyanın ve tüm bilinci ve dürüst yurttaşların her gün sorduğumuz “nereye gidiyoruz sorusunu” tekrar tekrar sormakla, giderek içinden çıkılmaz hale gelen karmaşa nasıl çözülecek sorusuyla meşgul olduğumuz için bu olayı anlamaya çalışmadık.

Bir yandan son model akıllı telefonlar elimizden düşmezken, nasıl oluyor da bunlar neredeyse bizden daha akıllı hareket edebiliyor sorusunu dahi sormuyoruz. Zaten soru sormak, kültürümüzde yok. Ulema her şeyi kaynağından biliyor.

Sakın madem bu kadar akıllıymış Liang Wenfeng’e danışalım demeyin, ülkeyi bu hale getirmek ne kadar önemli, büyük beceri gerektiriyorsa, düzlüğe çıkartmak daha da zor. Çünkü, insanlarımız düzlüğe çıkmak istemiyor. Kıvrak Türk kafası her şeye çare buluyor. Özetlemeye çalıştığım “DeepSeek R1” modeline ise, bu neye yarar gözüyle bakar.

Keyfinize bakın, simit 15 TL idi, 20 TL oldu, daha iyi, yuvarlak bir sayı!

[1] Çılgınca Muhteris, Acaip Samimi: Desperately Ambitious, Desperately Sincere : TRUFFAUT BY TRUFFAUT <i> edited by Dominique Rabourdin, translated by Robert Erich Wolf