Son günlerde cevabı en çok merak edilen konulardan biri “öğretmenliğe girişte pedagojik formasyon şartının kaldırılıp kaldırılmadığı.” Adaylar sağlıklı bir bilgi almak için kurumları arıyor, arama motorlarında araştırmalar yapıyor ya da güvendiği birilerine danışıyor. Tüm bu çabalar sonucunda da ne yazık ki çoğunlukla güvenilir bilgilere ulaşamıyor.

Pedagojik formasyon nedir?

Pedagojik formasyon, ülkemizde öğretmenlik mesleğini icra etmek isteyenlerin sahip olmaları gereken bir belge ya da eğitim programı olarak ifade edilebilir. Eğitim fakültesi öğrencilerine lisans dersleri içinde verilen pedagojik formasyon bu fakülte dışında kalanlara 2023 yılına kadar sertifika programı olarak verilirken bu tarihten itibaren YÖK’ün (Yüksek Öğretim Kurulu) aldığı bir kararla lisans dönemi içinde seçmeli ders olarak da verilmeye başlandı.

Program kapsamında, öğretmen adaylarına eğitim psikolojisi, öğrenme yöntem, ilke ve teknikleri, sınıf yönetimi, ölçme ve değerlendirme gibi pedagojik konular üzerinde temel bilgiler aktarılır. Adaylar aynı zamanda öğretmenlik uygulaması şeklinde ifade edebileceğimiz ve genel olarak staj adıyla bilinen dersi de geçmek zorundadır.

Bu programı başarıyla tamamlayanlar yapılan sınavları geçtiklerinde MEB (Milli Eğitim Bakanlığı) bünyesindeki okullara öğretmen olarak atanabilirler.

Mevcut uygulama nasıl?

Halihazırda öğretmen adayları pedagojik formasyon almaya devam ediyor. Yukarıda da değindiğimiz gibi eğitim fakültesi öğrencisi olmayanlar ya sertifika programı şeklinde ya da okudukları okulda seçmeli ders olarak bu programı alıyorlar. Eğer bir devlet kurumu olan MEB öğretmenliğe girişte pedagojik formasyonu kaldırdı ise neden yine devlete ait üniversitelerde bu program uygulanmaya devam ediyor? İşte can alıcı soru bu.

MEB’e bağlı Talim Terbiye Kurulu’nun sayfasına baktığımızda öğretmen olabilmek için hala pedagojik formasyon şartının gerekli olduğunu görmekteyiz.[1] İlgili sayfanın en altında “(*) Bakanlık ve Yükseköğretim Kurulu (YÖK) iş birliği ile açılan/açılacak olan Öğretmenlik Meslek Bilgisi Tezsiz Yüksek Lisans Programını ya da Pedagojik Formasyon Eğitimi Sertifika Programını başarı ile tamamlayanlar ile lisans eğitimi sırasında pedagojik formasyon eğitimini kapsayan dersleri alan ve diplomalarının arka yüzünde “Pedagojik formasyon eğitimini tamamlamıştır ifadesi bulunanlar” yazmaktadır.

Sanıyorum bu çelişkili durum maalesef ülke insanımızın çok da yabancılık çekmediği, “Büyüklerimizin bir bildikleri vardır ya da bir bildikleri yoksa bile ne olur ne olmaz biz yine de alalım” diyebilecekleri çaresizlik içindeki bir düşünce haliyle izah edilebilir.

Son durum nedir?

Bilindiği üzere MEB, öğretmenlik mesleğine girişte 2025 yılından itibaren artık bambaşka bir modele geçti. Bu modelde eski adıyla KPSS, yeni adıyla AGS’de (Akademi Giriş Sınavı) başarılı olanlar Milli Eğitim Akademisi adıyla bir yerde eğitime tabi tutulduktan sonra göreve başlayacaklar. İşte tüm bu söylentiler de anılan akademide verilecek eğitimin pedagojik formasyon yerine geçeceği kabulüne dayanmaktadır. Kabulü diyoruz çünkü MEB bu yönde henüz şimdiye kadar resmi bir açıklama yapmamıştır. Peki bu kabulü destekleyen veriler nelerdir?

MEB, AGS’de sınav konularında değişikliğe gitti. Pedagojik formasyon dersleri olarak okutulan öğrenme psikolojisi, gelişim psikolojisi, ölçme ve değerlendirme gibi dersleri AGS müfredatından çıkarttı. Bu karar ilgili derslerin Milli Eğitim Akademisi bünyesinde verileceği düşüncesini doğurdu. Adaylar herhalde “Akademideki eğitim, pedagojik formasyon sayılacak” diye düşünmeye başladılar. Hemen ifade edelim ki MEB, henüz akademide hangi derslerin okutulacağını açıklamadı.

Milli Eğitim Akademisi'ne giriş koşulları içinde "Adayların pedagojik formasyon sahibi olmaları gerekir" şeklinde bir ifade yer almamaktadır. Bu durum yine adaylar tarafından pedagojik formasyon şartının artık aranmayacağı şeklinde yorumlanmaktadır.

Sonuç

Halihazırda MEB, pedagojik formasyonun kaldırıldığına yönelik resmi bir açıklama yapmamıştır. Devlet üniversiteleri halen bu programı uygulamaya devam etmektedir. İki devlet kurumunun çelişkili uygulamaları adayların kararsız kalmasına neden olmaktadır.

Öngörümüz pedagojik formasyon şartının kaldırılacağı ve bu programın Milli Eğitim Akademisi içinde uygulanacağı şeklindedir.

Tavsiyemiz MEB’in ivedilikle bu konudaki kararını açıklaması yönündedir. Bu açıklama geciktikçe adayların sınavlara hazırlanma süreci sekteye uğramakta, belirsizlikten dolayı belki de yılları heba olmaktadır.

[1] https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2024_08/16135636_9_cizelgeveesaslar_15082024.pdf