Geçen hafta streaming kanallarından birinde bir kuzey polisiyesi izlerken bu ülkede yaşadığıma bir kez daha şükrettim.
Polisiye edebiyatta artık böyle bir alt dal var: Kuzey polisiyesi!
Finlandiya, İsveç, Norveç, İzlanda ve arada ender olarak yolları düşerse Danimarka’da geçiyor olaylar.
Bir dönem bu romanlara takmış, Stockholm’ün, Helsinki’nin ve Oslo’nun mahallelerini, ana caddelerini, arka sokaklarını bile ezberlemiş (tabii sadece isimlerini), o hızla duramayıp bütün tatillerimi de bu ülkelerde geçirmiştim.
İzlediğim dizi İsveç’te ve Finlandiya’da geçiyordu. Uçsuz bucaksız beyazlıklar, donmuş göller, nehirler, hep alacakaranlık bir gökyüzü.
Bizim memleket ise kanlı canlı.
Hiçbir şey olmasa bile bir şey mutlaka oluyor!
Son eğlencemiz boykot!
İktidarı protesto etmek için bir günlüğüne de olsa tüketimden vazgeçilmesini savunanlara karşı “Harcayalım, ekonomimizi dış saldırılardan koruyalım” cephesi de hazır tabii!
Oysa çok değil, bir ay önce bu iki cephe ters taraftaydı.
Bu kez ikinciler boykot yapıyor, birincilere “Paralarını dış güçlere kaptırıyorlar” diye kızıyorlardı.
‘Zıtların birliği’ bu topraklarda doğdu
Espressolab’da kahve içmeyip hükümeti cezalandırmak isteyenlere kızanlar, Starbucks’ta kahve içenlere bile saldırmışlardı, hatırlarsınız.
Böyle bir memlekette yaşayıp eğlenmeyi kim istemez?
Bu durum “zıtların birliği” kavramının bu topraklardan doğmuş olmasının bir sonucu sanırım.
Heraklitos, bizim Efes’in yerlisiydi.
Bugün hayranlıkla izlediğimiz o kütüphanede çalışmış mıydı, o yollarda yürümüş, o evlerde oturmuş muydu, bunları bilemiyoruz ne yazık ki.
Düşünün ki tam 125 yıldır kazıla kazıla bitirilemeyen bir yer Efes. Az şey biliyor olmamızda bir tuhaflık yok.
Heraklitos, “zıtların birliği” kavramını ortaya atan filozoftu. “Savaş her şeyin babası ve her şeyin kralıdır” sözü de ona ait.
Heraklitos’a göre toplumlar, içlerindeki zıtlıklarla birlikte var olabilirler.
Mesela Rahmi Koç’un zengin olduğunu anlayabilmemiz için fakir Mehmet Yılmaz’ın da aynı toplumda yaşıyor olması gerekir ki elimizde bir ölçü olsun.
Mehmet’in fakirliği olmasaydı, Rahmi Bey’in zenginliğini ölçemezdik, onun zengin olduğunu bile bilemezdik.
“Zıtların birliği” kuramı, evrenin uyum içinde gelişmesini tanımlar.
En basitinden dişi ve erkek olmasaydı, insanlık devam edemez, ilk erkek ya da ilk kadın yalnızlık içinde ölür, bu macera da orada biterdi.
“Aynı nehirde iki kere yıkanılmaz” sözü de bu hemşerimize aitti.
“Zıtların birliği” ilerleyen yıllarda Hegel felsefesinde diyalektiğe, Marx’ın elinde diyalektik materyalizme dönüşecekti.
Yani arkadaşlar, boykotçular ile boykota ölesiye karşı olanların yan yana bu toplumda var olmaları kaçınılmaz.
Kaçınılabilir olan ise bu yüzden kavga etmek.
Birilerinin tüketim yapmaktan vazgeçmesi, size göre ülke ekonomisini mahvedecekse bununla mücadelenin yolu belli: Onların tüketmediğini, siz tüketiverin.
Kapitalist sistem tüketimi teşvik eder. Refahı, yapabileceğiniz tüketim üzerinden tanımlar.
Tükettiğiniz şeylerin nicelik ve niteliği refah düzeyinizi gösterir.
Çamaşırınızı elde mi yıkıyorsunuz, makinede mi? Bulaşık makineniz, buzdolabınız, cep telefonunuz, otomobiliniz var mı? Gıda tüketiminiz dengeli bir beslenme sağlıyor mu, yoksa sadece karnınızı mı doyurabiliyorsunuz? Tatil yapabiliyor musunuz? Eşiniz, dostunuzla dışarıda yemek yemeye, eğlenmeye çıkabiliyor musunuz? Kitap, tiyatro, sinema gibi kültürel harcamalar yapabiliyor musunuz? Çocuklarınıza iyi bir eğitim için gerekli araç gereci alabiliyor musunuz? Resim, heykel gibi sanat ürünleri “tüketip” bunları evinize asabiliyor musunuz?
Bu tür sorulara vereceğiniz yanıtlar içinde “evet” ne kadar çoksa o kadar müreffeh bir hayat sürüyorsunuz demektir.
Fransız filozof Diderot yaşamının bir döneminde büyük borç altına girdi ve paraya deli gibi muhtaçken imdada Rus Çariçesi Büyük Ekaterina yetişti.
Hayır, Baltacı fantezilerinin kahramanı olan Ekaterina bu Ekaterina değil.
“Büyük” unvanını hak etmesinin nedeni de tarihte bu sıfatı hak etmiş diğer büyükler gibi önemli izler bırakmış olması.
‘Tasarruf et’ öğretisiyle büyürüz
Büyük Katya, Diderot’nun paraya ihtiyacı olduğunu öğrenince kütüphanesini satın aldı ama “göz kulak olması için” Diderot’ya bıraktı. Bununla da yetinmedi, 25 yıl geçinebileceği kadar bir maaşı da peşin olarak ödedi, “şahsi kütüphanecisi” tayin etti.
Kendisine neden “Büyük Ekaterina” denildiğini buradan anlayabilirsiniz.
Diderot eline geçen bu büyük parayla öteden beri almayı düşünüp de alamadığı göz alıcı kırmızı renkte, pahalı bir ropdöşambır satın aldı.
Sabahlığı o kadar güzeldi ki Diderot evdeki eşyaların ona uymadığını fark etti ve eşyalarını sabahlığına uygun olacak şekilde değiştirmeye başladı.
Eve yeni gelen her eşya, eskileri daha da kötü gösteriyordu.
Diderot kendine hâkim olamadı ve sonunda bütün eşyalar yenileriyle yer değiştirdiğinde kendisini bir kez daha borç batağına düşmüş olarak buldu.
“Eski Sabahlığım İçin Pişmanlık” başlıklı risalesini bundan sonra yazdı.
Kişilerin satın aldıkları mallar ile kişiliklerini ortaya koyabileceklerini düşünmelerine “Diderot Etkisi” denilmesinin nedeni bu.
Aslına bakarsanız bizim memlekette “tüketim” pek hoş görülen bir şey değildir. Küçüklükten itibaren bize bu öğretilir: Tasarruf et!
El işi derslerinde küçük çocuklara ilk yaptırılan şeyin karton bir kumbara olması tesadüf değildir.
Lüzumsuz harcamalardan kaçınarak, gelirinin bir bölümünü tasarruf etmenin bir erdem olduğu anlatılır.
Harcamaların neye göre ve kime göre lüzumsuz olduğu ise başka bir konu.
Ben bu konuda rahmetli anneannemi dinlerim: Her şeyin azı karar, çoğu zarar!
Mehmet Y. Yılmaz kimdir?
Mehmet Yakup Yılmaz, 1956 yılında Malatya'da doğdu. İlkokulu Antalya Devrim İlkokulu'nda, orta okul ve liseyi parasız yatılı olarak Denizli Lisesi'nde okuduktan sonra Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat ve Maliye Bölümü'nden 1977 yılında mezun oldu
Gazeteciliğe SBF öğrencisi iken 1975 yılında Ankara'da Mehmet Ali Kışlalı yönetimindeki Yankı Dergisi'nde başladı. Derginin Yazı İşleri Müdürlüğü görevini bir süre yürüttü.
12 Eylül 1980 darbesi öncesinde Türk İş'e bağlı Yol İş Federasyonu ve YSE - İş sendikalarında basın müşaviri olarak görev yaptı, sendika gazetesi ve dergilerini yayınladı.
Askerlik görevi Kara Harp Okulu'nda yapıldıktan sonra İstanbul Gelişim Yayınları'nda mesleğe geri döndü. Gelişim Yayınları'nda Erkekçe ve Bilim dergilerinin Genel Yayın Müdürü Yardımcılığı ve ardından Gelişim TV Dergisi Genel Yayın Yönetmenliği görevlerinde bulundu.
1985 yılında Hürriyet'e geçti ve Hürriyet Dergi Grubu'nu kurdu. Tempo, Blue Jean, Playmen gibi dergileri yayınlandı.
Daha sonra Dönemli Yayıncılık Genel Müdürlüğü görevine getirildi. Ercan Arıklı ile birlikte Dönemli Yayıncılık'ın 1 Numara Yayıncılık'a dönüşmesi sırasında Genel Müdürlük görevini üstlendi. Aktüel, Cosmopolitan, Penthouse, Oya gibi dergilerin kurucu genel yayın müdürü oldu. Bugüne kadar 30'u aşkın derginin kuruculuğu yapıldı.
1995 yılı başında Posta gazetesini yayınladı. Aynı yıl sonunda Fanatik gazetesini, 1996 yılı sonunda ise Radikal gazetesini kurdu, genel yayın müdürlüğünü yürüttü.
2000 yılında Milliyet Gazetesi Genel Yayın Müdürlüğüne getirildi. Bu görevi 5,5 yıl sürdürdükten sonra Doğan Burda Dergi Grubu'nun CEO'luğu görevini üstlendi.
2005 yılından 2018 Eylül ayına kadar Hürriyet gazetesinde köşe yazarlığı yaptı. Ekim 2018'den itibaren T24'te yazmaya başladı.
Gazete köşe yazılarından derlenen "Kırmızıyı Seçtim, Aşk Mavinin Altındaydı", "Benden Selam Söyleyin Bütün Aşklarıma", "Aşktan Sonra Hayat Var Mı", "Şaşırma Duygumu Kaybettim, Hükümsüzdür" isimli kitapları yayımlandı. "Aşk Herşeyi Affeder mi" isimli uzun hikâyesi kitap olarak yayınlandı.
"Türkiye medyasında en çok yayın başlatan gazeteci" olan Mehmet Y. Yılmaz, güncel politik gelişmelerin yanı sıra, deneme tarzındaki yazıları ve futbol üzerine yaptığı yorumlarıyla da biliniyor.
|
