1927 yılında bir astroide verilen isim olan Pirola, bundan neredeyse 100 yıl sonra sosyal medyanın gücü ile bir virüsün (BA.2.86) takma adı oluverdi. Sosyal medya hesabında Covid-19’un varyantına “benzersizliği” nedeniyle bu adı takan bilim insanı astoridi işaret etse de, aslında Pirola hayatımıza bir gök cismi olarak girmemişti. Daha bilinen ve eski hali, bir bitkiyi anlatıyor: Kış yeşili.¹

Yükseğe uzanan gövdeden sağlı sollu çıkan ve baş aşağı bakan beyaz, krem ya da şeker pembesi rengindeki çiçekleri minik zillere benzetilen bir çiçek.

Ama bu kış güzeli, “sonbahara girerken minik alarm zilleri mi çalıyor?” sorusunu aklıma getiriveriyor.

Pirola, BA.2'nin soyundan geliyor. Çok fazla mutasyonu var. Omicron’a mutasyon zenginliği ile ilgili benzetiliyor, hatta evrimsel sıçrama olduğunu belirtiliyor. Omicron'un ortaya çıkışından bu yana dünyanın tanık olduğu en çarpıcı SARS-CoV-2 türü olarak anılıyor bazı bilim insanlarınca. Bu değişiklikler virüsün bulaştırıcılığını, tedaviye yanıtını ve hastalık şiddetini etkileyebilir.

Bu nedenle, Dünya Sağlık Örgütü ve Hastalıkların Kontrolü Merkezi (CDC) sosyal medyada Pirola olarak adlandırılan bu yeni Covid-19 varyantını yakından izliyor. CDC'nin 23 Ağustos’ta yayımladığı açıklamaya göre², dünya genelinde 9 adet BA.2.86 varyant dizisi rapor edilmiş: Danimarka (3); Güney Afrika (2); İsrail (1); Amerika Birleşik Devletleri (2) ve Birleşik Krallık (1). Ama yaygınlığını anlamak için bunun çok da anlamı olmadığını biliyorum. Varyantı tespit etmek için aramak gerektiğini biliyoruz. Oysa, ülkelerin çoğunda artık test olanakları sınırlı ve genetik izleme de yapılmıyor. Yine de vakaların birden fazla coğrafyada tanımlanması uluslararası bulaşmanın bir kanıtı olarak değerlendirilebilir.

Bu varyantın önceki varyantlarla karşılaştırıldığında daha ciddi hastalığa neden olup olmayacağını bilmek için henüz çok erken. Ancak, aşılardan, geçirilmiş enfeksiyondan veya her ikisinden dolayı SARS-CoV-2'ye karşı antikorlara sahip olanlardaki antikorların bu varyanttan kaynaklanan ciddi hastalıklara karşı bir miktar koruma sağlamaya devam etmesi muhtemel olarak değerlendiriliyor. İnsanlar BA.2.86 tarafından yeniden enfekte olsalar bile, bağışıklık sistemi iyi durumda olanlarda, bağışıklık hafızasının devreye girmesi ile ağır hastalıktan korunulabilecektir, diye düşünülüyor.  CDC açıklamasında BA.2.86'nın mutasyon profilinin incelenmesi ile Paxlovid, Veklury ve Lagevrio gibi halihazırda mevcut tedavilerin bu varyanta karşı etkili olacağını düşünüldüğü de belirtilmiş.

Bu açıklamada, en çarpıcı taraf güncellenmiş Covid-19 aşılarının ABD genelinde Eylül ortasından itibaren uygulanmaya başlanması gerekliliği ortaya koymasıydı. CDC, bir anlamda, kışa hazırlık planlarını öne çekmiş oldu.

Peki, biz ne durumdayız?

Gelecek hafta sonbaharın ilk günlerine merhaba diyeceğiz. Sonbahar, sağlık sistemi için önemli yükler getirebilir. Solunum yolu virüslerinin sevgili ayı ve üstelik kalabalık yaşamın en önemli alanlarından biri olan okulların zilleri de bu dönemde çalıyor. Soğuk kış aylarında havadaki nem eksikliği, solunum sistemimizdeki koruyucu örtünün bütünlüğünü etkileyecek ve üstelik virüslerin insan konakçısı dışında daha uzun hayatta kalmasına olanak sağlayacak.

Okul sağlığı çalışmalarının hemen başlatılması gerekiyor. Okul sağlık ekibi için güçlendirmeler önerildi biliyorum. Hayata geçirildi mi? Komisyonlar toplanıyor mu?

Maske takma, el yıkama ve diğer bulaş yollarına yönelik önlemler ile ilgili yapmamız gerekenler var. Virüs ile ilgili en iyi olduğumuz bilgi, bizim de en güçlü yönümüz. 

Yaşlılar ya da bağışıklık sistemi zayıf kişilerden başlayarak nasıl bir aşı önerimiz olacak?

Güncellenmiş aşılar ülkemizde olabilecek mi?

Okullara, yaşlı bakımevlerine test desteği planlanıyor mu?

Yeni bir büyük dalga istemiyorsak, hazırlıklı olmalıyız.

Kaynaklar

1. https://en.wikipedia.org/wiki/1082_Pirola
2. https://www.cdc.gov/respiratory-viruses/whats-new/covid-19-variant.html