01 Mart 2025

Bulunmaz Hint kumaşı

Yedi düvelin yaranmaya çalıştığı Hindistan ile bu sitede daha önce çeşitli vesilelerle yazdığım gibi yeni Türkiye’nin yaptığı hatalar nedeniyle Türk-Hint ilişkileri tarihinin en kötü günlerinden geçiyor

Bir süredir dünyanın gözünü üzerine çevirdiği Hindistan’ın yıldızının bu yıl da parlamaya devam edeceği anlaşılıyor. Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula Van Der Leyen, yeni dönemdeki ilk yurt dışı seyahatini bugün Hindistan’a yapıyor. Ursula Van Der Leyen’e bu ziyaretinde AB tarihinde bir ilk olarak Komisyonda yer alan 21 bakan birlikte eşlik ediyor.

ABD’nin çiçeği burnunda Dışişleri Bakanı Marco Rubio, yeni görevindeki ilk resmi temasını Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyan Jaishankar ile  gerçekleştirdi.ABD Başkanı Donald Trump,  İsrail Başbakanı Netanyahu ,Japonya Başbakanı Shinzo Abe ve Ürdün Kralı Abdullah’dan sonra  dördüncü olarak 12-13 Şubat tarihlerinde Beyaz Saray’ın kapısında   “Sizi çok özledim” diye karşıladığı Hindistan Başbakanı Narendra Modi’yi ağırladı.Avrupalı hiçbir liderin Trump 02’de Modi’den önce  Beyaz Saray’a adım atamadığı unutulmamalı.Tüm bu insanların bir bildikleri olmalı.

Modi’nin “Mega ortaklık” ile neticelendiğini duyurduğu Vaşington ziyareti sosyal medyada, görüşmede Trump’ın Modi’nin İngilizcesini anlayabilmek için İngilizceden İngilizceye çeviri yapan ayrı bir tercüman kullanması ve Elon Musk’ın Modi ile görüşmesine X ve diğer çocuklarından ikisiyle birlikte gelmesiyle yankı buldu. Hintlilerin kendilerine özgü bir aksanları vardır. Ama Oxford İngilizcesiyle konuşmasalar da, 6.5 yıl yaşadığım Hindistan da İngilizcesini anlayamadığım tek bir Hintliye rastlamadım. Trump yine yapacağını yapmış, nezaketle mücadelesinin yeni bir örneğini sergilemiş.

Trump’ın kabalığı, Kraliçe’nin zarafeti

Hindistan’ın efsane başbakanlarından İndira Gandhi ilk yurtdışı ziyaretlerinden birini Kraliçe Elizabeth’in davetine icabetle İngiltere’ye yapar. Rivayet edilir ki Buckingham Sarayı’nda onuruna verilen resmi akşam yemeğinde masaya konulan “finger bowl”daki (el yıkama kasesi) suyu limonata zannederek içer. “Finger bowl” protokole önem veren ülkelerde resmi yemeklerde misafirlerin yerlerinden kalkmadan ellerini temizleyebilmesi için kullanılır. Kasedeki suyun içine de hoş bir koku vermesi için genellikle bir iki ince dilim limon atılır. Gandhi’nin kasedeki suyu içtiğini gören karşısındaki Kraliçe Elizabeth, konuğunu mahcup etmemek için önündeki kendi kasesini eline alarak limonlu sudan bir yudum içer gibi yapar. Kraliçe’nin zarafetiyle Trump’ın kabalığına bir bakar mısınız?

Dibe vuran Türk-Hint ilişkileri

Yedi düvelin yaranmaya çalıştığı Hindistan ile bu sitede daha önce çeşitli vesilelerle yazdığım gibi yeni Türkiye’nin yaptığı hatalar nedeniyle, Türk-Hint ilişkileri tarihinin en kötü günlerinden geçiyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son Asya turunda ziyaret ettiği Pakistan’da gördüğü olağanüstü ilgi ve muhabbet korkarım Hint tarafında yeni rahatsızlıklar yaratmıştır.

Hindistan mı Çin mi?

Hindistan mı? Çin mi? tartışmaları yapılırken gözden kaçırılmaması gereken Hindistan’ın önemli bir üstünlüğü, sahip olduğu iyi yetişmiş, özellikle enformasyon teknolojilerinde uzman insan kaynaklarına sahip olmasıdır. Bugün Dünya Bankası’nın başında bir Hintli var. Aralarında Google, IBM, Microsoft, You tube, Adobe gibi teknoloji devlerinin yer aldığı 21 uluslararas şirket Hintli CEO’lar tarafından yönetiliyor. Başkan Trump’ın harika çocuğu Elon Musk’ın başında bulunduğu “Devlette Verimliliği Geliştirme İdaresi”ndeki (DOGE)sağ kolu 22 yaşında Akash Bobba isimli genç bir Hint kökenli mühendis oldu.

Sivil toplum kuruluşları devreye giriyor

Hindistan’ın kaliteli insan gücü zenginliğini sivil toplumda da görmek mümkün. Türk-Hint ilişkilerini ayağa kaldırmak için her iki ülkede de sivil toplum kuruluşları kolları sıvamış görünüyor. Hafta içerisinde “Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı” ve “Hindistan Demokrasi ve Diyalog vakfı” tarafından Ankara’da, “Türk-Hint ilişkileri: Tarihi Ve Güncel Perspektifler “başlıklı bir seminer düzenlendi. Türk ve Hindistan’dan gelen çok sayıdaki akademisyenler iki gün boyunca ilişkileri masaya yatırdılar. Türk-Hint ilişkilerinin gelişmesinden hoşnut olmayan Hindistan’a komşu bir ülkenin türlü türlü engelleme girişimlerine rağmen gerçekleştirildiği anlaşılan seminerde, söz alan konuşmacıların tamamı bölgelerinde yükselen güç olarak temayüz eden iki ülkenin iş birliği potansiyeline dikkat çektiler. Hindistan’ı bu yılki dört önceliğinden biri olarak belirleyen “Global İlişkiler Forumu”, 7 Mayıs’ta Hintli iş birliği ortağı ANANTA ile İstanbul’da bir toplantı düzenliyor. “Ankara Politikalar Merkezi” de sonbaharda bir Hindistan toplantısı tertip etmeyi gündemine aldı.

Trump’ın iş başına gelmesinden sonra uluslararası ilişkilerde çok taraflılık gittikçe önemini yitiriyor. Bir sabah uyandığımızda ABD’nin Birleşmiş Milletler’den çekildiğini duyarsak kimse şaşırmasın. Buna karşılık bölgesel gruplaşmaların, benzer düşünen ülkelerin oluşturdukları birlikteliklerin öne çıktığı yeni bir Dünya düzeni kuruluyor. Hindistan BRİCS gibi, Şanghay İşbirliği Örgütü gibi Türkiye’nin de kapısını çaldığı oydaşma ile karar alan bu tür yapılanmaların   üyesi.

Kafamızı kumdan çıkarıp günümüz gerçeklerini görmezsek, ileride bulunmaz Hint kumaşını arasak da hiç bulamayabiliriz.

Hasan Göğüş kimdir?

Hasan Göğüş, 1953 yılında Gaziantep’te doğdu. 1976 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden mezun oldu.

1977’de Dışişleri Bakanlığı’na girerek diplomatik kariyerine başladı. Yurt dışında sırasıyla Yeni Delhi Büyükelçiliği’nde ikinci kâtip, Birleşmiş Milletler Cenevre Ofisi Türkiye Daimî Temsilciliği’nde başkatip, Londra Büyükelçiliği’nde müsteşar, Avrupa Güvenlik ve İş birliği Teşkilatı (AGİT) Türkiye Daimî Temsilciliği’nde Daimî Temsilci Yardımcısı olarak çalıştı.

Dışişleri Bakanlığı merkez teşkilatında Müşterek Güvenlik İşleri, Savunma Anlaşmaları ve Uygulama dairelerinde ikinci katiplik, Müsteşar Özel Kalem Müdürlüğü, Bağımsız Devletler Topluluğu Genel Müdürlüğünde Orta Asya Daire Başkanlığı, Silahların Kontrolü ve Silahsızlanma Genel Müdür Yardımcılığı, Çok Taraflı Siyasi İşler Genel Müdürlüğü, Avrupa Birliği ve Avrupa ülkeleriyle İkili İlişkilerden Sorumlu Müsteşar Yardımcılığı görevlerinde bulundu. Merkezdeki son görevi sırasında Türkiye-Hollanda ilişkilerine katkılarından dolayı Hollanda Kraliçesi Beatrix tarafından “Oranje Nassau” nişanı ile ödüllendirildi.

Büyükelçi sıfatıyla Türkiye’yi sırasıyla Hindistan (Nepal, Sri Lanka ve Maldivler’e akredite olarak) Yunanistan, Avusturya ve Portekiz’de temsil etti. 2018 yılında Dışişleri Bakanlığı’ndan emekliye ayrılan Hasan Göğüş, halen merkezi Roma’da bulunan Uluslararası Kalkınma Hukuku Örgütü Danışma Konseyi Başkanı ve Okan Üniversitesi Mütevelli heyeti üyesi olarak görev yapıyor. 2021 yılı başından bu yana da T24’te dış politika konusunda köşe yazıları yazıyor.

Hasan Göğüş’ün ayrıca 42 yıllık meslek anılarını derlediği Doğan kitap’tan yayınlanmış, “Zor Başkentlerde Diplomasi” ve İdeal Kitap’tan çıkan “Diplomasi Yazıları” isimli iki kitabı bulunmaktadır.

Yazarın Diğer Yazıları

Heybedeki turpun büyüğü

Dikkatlerimiz Trump ve bürokratik reform çalışmalarını ihale ettiği X’in babası Elon Musk’ın şaklabanlıkları üzerinde odaklanmışken Başkan Yardımcısı JD Vance’ı gözden kaçırmışız. Seçim kampanyası sırasında fazla sesi sedası çıkmayan JD Vance, geçtiğimiz hafta sonu Münih Güvenlik Konferansı’nda (MGK) ortaya çıktı. Öyle bir konuşma yaptı ki dinleyenlere parmaklarını ısırttı

İki ziyaret, iki basın toplantısı

Netanyahu ile Trump arasında çok özel ilişkiler olduğu her hallerinden belli. Netanyahu, Trump’ı İsrail’in Amerikan tarihinde başkanlık koltuğundaki en büyük dostu olarak niteledi. Netanyahu masaya otururken sandalyesini altına süren Trump da Netanyahu’ya sürekli “Bibi” diye hitap ediyor. Bibi, Netanyahu’nun takma ismi. Aralarındaki samimiyeti göstermek açısından herkesin önünde Hasan’a “Haso” demek gibi bir şey

Yerinde incelemelerde bulunmak

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek , "Kimse ek ödenek için bana gelmesin, kamuda tasarruf dönemi başlıyor" demişti. 2024 yılı bütçe dönemi sona erdi. Acaba son cumhurbaşkanı genelgesiyle ne kadar tasarruf sağlandı? Geçen yıl hangi kurumlara ne miktarlarda ek ödenek tahsis edildi? Ya da kullanılmayıp da Maliye'ye iade edilen ödenek oldu mu?

"
"